Validation of Imami Shiite Rijal Data in the Light of Non-Rijal and Non-Shiite Sources: A Case Study of Ishaq ibn Muhammad al-Ahmar al-Nakhai al-Basri

Document Type : علمیه تحقیقیه

Author

Assistant Professor of Quranic Hadith Sciences, University of Tehran

10.22034/hs.2023.50614.3294

Abstract

Among the criteria of Muslim Hadith scholras in the evaluation of Hadiths has been the examining of its narrators and chain of the narrators. Despite the great fans of the science of the Rijal and the studies of the Hadith narrators, some Muslim scholars also opposed it for various reasons. One of these reasons is the skepticism about the reality of the Rijal scholars' assessments of the narrators. These doubts are exacerbated when there is a contradiction between the content of the Hadiths left by the narrator and the Rijal data. Ishaq ibn Muhammad al-Ahmar al-Nakha'i is one of the Shiite narrators who has been weakened by the early Rijal scholars mainly due to the corruption of his religion and his affiliation with the Shiite Ghulat movement. This article aims to evaluate the realism of the reports of the Rijal in a library way and by referring to the data in non-Rijal sources such as the works of sectarianism and the works of non-Shiite Muslims as well as analyzing the data of the Imami Shiite scholars of Rijal. The result of this study is the confirmation of Rijal data with the historical facts of the early centuries.

Keywords

Main Subjects


الإجتهاد و التقلید فی علم الرجال و أثره فی التراث العقائدی: دراسة نقدیة لمدرسة النجاشی (تقریراً لأبحاث الشیخ محمد السند)، حسن کاشانی و همکاران، قم: باقیات، ۲۰۱۰م.
إختیار معرفة الرجال، محمد‏ بن‏حسن طوسی، تحقیق: حسن مصطفوی، مشهد: دانشگاه مشهد، ۱۳۴۸ش.
الأکوار النورانیة والأدوار الروحانیة، محمد ‏بن ‏نصیر نمیری، چاپ شده در سلسلة التراث العلوی (ج۱)، تحقیق:ابو موسی و شیخ موسی، دیارعقل: دار لأجل المعرفة، ۲۰۰۶م.
الأنساب، عبدالکریم ‏بن ‏محمد سمعانی، تحقیق: عبدالله عمر بارودی، بیروت: دار الجنان، ۱۴۰۸ق.
إیضاح الإشتباه، حسن ‏بن ‏یوسف حلی، تحقیق: محمد حسون، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۱ق.
البدایة و النهایة، اسماعیل ‏بن ‏کثیر، تحقیق: علی شیری، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۸ق.
تاج العروس من جواهر القاموس، سید محمد مرتضی زبیدی، تحقیق: علی شیری، بیروت: دار الفکر، ۱۹۹۴م.
تاریخ العلویین، محمد امین غالب الطویل، بیروت: دارالاندلس، بی‏تا.
تاریخ کامل ایران، سرجان ملکم، ترجمۀ میرزا اسماعیل حیرت، تصحیح: مهدی قمی‏نژاد، تهران:افسون، ۱۳۷۹ش.
تاریخ مدینة السلام مشهور به تاریخ بغداد، احمد ‏بن ‏علی خطیب بغدادی، تحقیق: بشّار عَوّاد معروف، بیروت: دار الغرب الإسلامی، ۲۰۰۱م.
التحریر الطاووسی، حسن ‏بن ‏زین الدین عاملی، تحقیق: فاضل جواهری، قم: مکتبة المرعشی، ۱۴۱۱ق.
تعلیقة برمنهج المقال، محمدباقر وحید بهبهانی، چاپ شده درمنهج المقال فی تحقیق أحوال الرجال، محمد ‏بن ‏علی استرآبادی، قم: مؤسسة آل البیت، ۱۴۲۲ق.
تلبیس إبلیس، عبدالرحمن بن علی ابن جوزی، تحقیق: احمد ‏بن ‏عثمان المزید، ریاض، ۲۰۰۲م.
تنقیح المقال فی علم الرجال، عبدالله مامقانی، قم: مؤسسة آل البیت: لإحیاء التراث، ۱۴۲۳ق.
تهذیب المقال فی تنقیح کتاب رجال النجاشی، محمدعلی ابطحی، قم: ابن المؤلف، چاپ دوم، ۱۴۱۷ق.
جامع الرواة و إزاحة الإشتباهات عن الطرق و الأسناد، محمد علی اردبیلی، مکتبة المحمدی، بی‏تا.
حقائق أسرار الدین، حسن ‏بن ‏علی ‏بن ‏شعبة حرانی، چاپ شده در سلسلة التراث العلوی:مجموعة الحرّانیین، ج۴، تحقیق:ابو موسی و شیخ موسی، لبنان: دار لأجل المعرفة، ۲۰۰۶م.
حقیقة الطائفة النُصیریة الباطنیة (العلویة)، به نقل از نوشتاری در معرفی فرقۀ «اسحاقیه» به قلم سید حسین میرنور الهی است به نشانی:
http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=3880204/01/2016
خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال، حسن ‏بن ‏یوسف حلی، تحقیق: جواد قیومی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۷ق.
دلائل الإمامة، محمد ‏بن‏ جریر طبری، قم: مؤسسة البعثة، ۱۴۱۳ق.
رجال الطوسی، محمد ‏بن حسن طوسی، تحقیق: جواد قیومی اصفهانی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۵ق.
الرجال، احمد ‏بن ‏حسین غضائری، تحقیق: سید محمدرضا حسینی جلالی، قم: دار الحدیث، ۱۴۲۲ق.
رجال،‍ ابن داود حسن ‏بن ‏علی حلی، تحقیق: سید محمد صادق آل بحرالعلوم، نجف: منشورات مطبعة الحیدریة، ۱۳۹۲ق.
الرسالة الرستباشیة، حسین‏ بن ‏حمدان خصیبی، تحقیق: رواء جمال علی، ۲۰۱۴م.
الرسائل الرجالیة، ابوالمَعالی محمد بن محمد إبراهیم کلباسی، تحقیق: محمدحسین درایتی، قم: دار الحدیث، ۱۴۲۲ق.
سَماء المقال فی علم الرجال، ابوالهدی کلباسی، تحقیق: سید محمد حسینی قزوینی، قم: مؤسسة ولی العصر۷ للدراسات الإسلامیة، ۱۴۱۹ق.
شرح نهج البلاغة، ابن ابی الحدید، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، دار إحیاء الکتب العربیة، ۱۳۷۸ق.
العدة فی أصول الفقه، محمد ‏بن‏ حسن طوسی، تحقیق: محمدرضا انصاری قمی، قم: [بی‏جا]، ۱۴۱۷ق.
فرج المهموم فی تاریخ علماء النجوم، علی ‏بن ‏موسی بن طاووس، قم: منشورات الرضی، ۱۳۶۳ش.
فِرق الشیعة، حسن ‏بن ‏موسی نوبختی، تحقیق: سید محمد صادق آل بحر العلوم، نجف: المکتبة المرتضویة، ۱۳۵۵ق.
الفصل فی الملل و الأهواء و النحل، علی ‏بن ‏احمد بن حزم، تحقیق: محمد ابراهیم نصر و عبدالرحمن عُمیرة، بیروت: دار الجیل، ۱۹۹۶م.
فهرست أسماء مصنفی الشیعة المشتهر ب‍ـ رجال النجاشی، احمد‏ بن‏ علی نجاشی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۶ق.
فهرست کتب الشیعة و أصولهم، محمد ‏بن‏ حسن طوسی، تحقیق: سید عبدالعزیز طباطبایی، قم: مکتبة العلامة الطباطبائی، ۱۴۲۰ق.
الفوائد الرجالیة، محمدباقر وحید بهبهانی، [بی‏جا]، [بی‏تا].
قاموس الرجال، محمد تقی تستری، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۱۹ق.
الکافی، محمد ‏بن ‏یعقوب کلینی، تحقیق: علی اکبر غفاری، طهران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ پنجم، ۱۳۶۳ش.
«الکافی و روایات اسحاق بن محمّد اَحْمَر نَخَعی: تلاشی برای شناسایی منبع کلینی در نقل روایات اسحاق»، حمید باقری، رهیافت‏هایی در علوم قرآن وحدیث، سال۴۹، ش۹۸.
کتاب التعریفات، سید شریف علی ‏بن ‏محمد جرجانی، تحقیق: گوستاو فلوگل، بی‏تا.
کتاب الحاوی فی علوم الفتاوی، ابوسعید میمون طبرانی، چاپ شده در سلسلة التراث العلوی، ج۳، تحقیق: ابو موسی و شیخ موسی، لبنان: دار لأجل المعرفة، ۲۰۰۶م.
کتاب الدلائل فی المسائل، ابوسعید میمون طبرانی، چاپ شده در سلسلة التراث العلوی، ج۳، تحقیق: ابو موسی وشیخ موسی، لبنان: دار لأجل المعرفة، ۲۰۰۶م.
کتاب الزینة، احمد ‏بن‏ حمدان رازی، جزء سوم، چاپ شده در الغلو و الفرق الباطنیة فی الحضارة الإسلامیة، عبدالله سلوم سامرائی، بغداد و لندن:دار واسط للنشر، چاپ سوم، ۱۹۹۸م.
کتاب الصراط، مفضل ‏بن ‏عمر جعفی (منسوب)، تحقیق: المنصف‏ بن ‏عبدالجلیل، بنغازی: دار المدار الإسلامی، ۲۰۰۵م.
کتاب المقالات و الفِرَق، سعد‏ بن ‏عبدالله اشعری قمی، تصحیح: محمدجواد مشکور، طهران: مطبعة حیدری، ۱۹۶۳م.
اللباب فی تهذیب الأنساب، ابن اثیر جزری، بیروت: دار صاد، بی‏تا.
لسان العرب، محمد بن مکرم ابن منظور، قم: نشر أدب الحوزة، بی‏تا.
لسان المیزان، ابن حجر عسقلانی، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۰ق.
مجموع الأعیاد، میمون ‏بن ‏قاسم طبرانی، تصحیح: اشتراثمن، مجلۀ Der Islam، ش۲۷، ۱۹۴۶م.
مروج الذهب و معادن الجواهر، علی ‏بن ‏حسین مسعودی، قم: منشورات دار الهجرة، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، سید ابوالقاسم خویی، بی‏جا، چاپ پنجم، ۱۴۱۳ق.
المغنی فی الضعفاء، محمد ‏بن ‏احمد ذهبی، تحقیق: ابو الزهراء حازم القاضی، بیروت: دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۸ق.
الملل و النحل، محمد ‏بن ‏عبدالکریم شهرستانی، تحقیق: محمد سید کیلانی، بیروت: دار المعرفة، بی‏تا.
المنتظم فی تاریخ الملوک و الأمم، عبدالرحمن بن علی ابن جوزی، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۲ق.
منتهی المقال فی أحوال الرجال، ابوعلی محمد بن اسماعیل حائری، قم: مؤسسة آل البیت:، ۱۹۹۵م.
الموضوعات، عبدالرحمن بن علی ابن جوزی، تحقیق: عبدالرحمن محمد عثمان، المدینة: المکتبة السلفیة، ۱۹۶۶م.
میزان الإعتدال فی نقد الرجال، محمد ‏بن‏ احمد ذهبی، تحقیق: علی محمد بجاوی، بیروت: دار المعرفة للطباعة و النشر، ۱۳۸۲ق.
نقد الرجال، سید مصطفی تفرشی، قم: مؤسسة آل البیت، ۱۴۱۸ق.
نهج البلاغة، سید رضی، تحقیق: چاپ محمد عبده، بیروت: دار المعرفة، ۱۴۱۲ق.
الوافی بالوفیات، خلیل ‏بن ‏أیبک صفدی، تحقیق: احمد أرناؤوط و ترکی مصطفی، بیروت: دار إحیاء التراث، ۱۴۲۰ق.
"Ulyaiyya", Heinz Halm, s.v. in EI2 X, 2000.
“Das Buch der Schatten:Die Mufaddal Tradition der Ġulat und die Ursprünge des Nusairiertums”, Heinz Halm, Der Islam 55, 1978.
Crisis and Consolidation in the Formative Period of Shiite Islam, Hossein Modarressi, Princeton, 1993.
Die Islamische Gnosis, Heinz Halm, Zürich and Munich, 1982.
Mahdis and Millenarians: Shiite Extremists in Early Muslim Iraq, William F. Tucker, Cambridge University Press, 2008.
The Nusayri-Alawis:An Introduction to the Religion, History and Identity of the Leading Minority in Syria, Yaron Friedman, Brill (Leiden · Boston), 2010.