Analysis of the narratives of perfection of intellect: the meaning and nature of perfection of intellect; A perfect example in reason; Factors and grounds of perfect intellect

Document Type : علمیه تحقیقیه

Author

Scientific staff of the Quran and Hadith Research Institute

10.22034/uh.2025.51383.3505

Abstract

By analyzing traditions, the aspects of the perfection of intellect can be examined in the axes of "meaning, examples, factors". 1) The perfection of intellect includes a gradual increase in the "essence" or "genuineness" of the intellect so that all components are gathered together. The certainty of the perfection of the essence of reason is the collection of its parts. It is possible that the perfection of the essence of reason will return to one of the main components of reason, "science and understanding". The perfection of reason in the army, with the gathering of the army. 2) Perfection of intellect is a possible category in all human beings, but in the position of occurrence, it is realized only in the Prophets, saints and believers in the Ahl al-Bayt, peace be upon them. 3) God is the cause of perfection and human involvement in achieving perfection is only to the extent of laying the groundwork through "supplication, humility, certainty, silence; To underestimate one's own merits and to overestimate the virtues of others, not to be offended by people's requests, to learn knowledge, to regard humiliation as better than honor and poverty as better than wealth.

Keywords


أبکار الأفکار فی أصول الدین، سیف الدین آمدی، تحقیق: احمد محمد مهدی، قاهره، دارالکتب، 1423ق.
الإختصاص‏، محمد بن محمد مفید، تحقیق: علی اکبر غفاری و محمود محرمی زرندی، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، 1413ق.
اساس الاقتباس، خواجه نصیرالدین طوسی، تصحیح: مدرس رضوی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1361ش.
الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد، محمد بن حسن طوسی، بیروت، دارالاضواء، چاپ دوم، 1406ق.
الأمالی، محمد بن حسن طوسی، تحقیق و تصحیح: مؤسسة البعثة، قم، دارالثقافة، چاپ اول، 1414ق.
بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمّة الأطهار، محمد باقر مجلسی (م1110ق)، تحقیق و تصحیح: جمعی از محققان، بیروت، مؤسّسة الوفاء، 1404ق.
التعریفات، میر سید شریف جرجانی، تهران، انتشارات ناصر خسرو، چاپ چهارم، 1412ق.
التعلیقة علی أصول الکافی، محمد باقر بن محمد میرداماد، تحقیق و تصحیح: مهدی رجائی، قم، انتشارات الخیام، چاپ اول، 1403ق.
توحید الامامیة، محمد باقر ملکی میانجی، تنظیم: محمد بیابانی اسکویی و علی ملکی میانجی، قم، نشر معارف اهل بیت:، 1395ش.
تهذیب اللغة، محمد بن احمد ازهری، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ اول، 1421ق.
ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، محمد بن علی بن بابویه (شیخ صدوق)، قم، دارالشریف الرضی للنشر، 1406ق.
الجوهر النضید، حسن بن یوسف بن مطهر حلی، تصحیح: محسن بیدارفر، قم، انتشارات بیدار، چاپ پنجم، 1371ش.
الحاشیة علی أصول الکافی، ملا محمد امین استر آبادی، قم، انتشارات دارالحدیث، چاپ اول، 1430ق.
الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة‏‏،‏ صدر الدین محمد بن ابراهیم شیرازی، قم، مکتبة المصطفوی، 1368ش.
الخصال، محمد بن علی بن بابویه (شیخ صدوق)، تصحیح و تعلیق: علی اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، 1362ش.
الذخیرة فی علم الکلام، الشریف المرتضی، تحقیق: سید احمد حسینی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، 1411ق.
الشافی فی شرح الکافی، ملا خلیل بن غازی قزوینی، قم، دارالحدیث، چاپ اول، 1429ق/1387ش.
شرح أصول الکافی، صدر الدین محمد بن ابراهیم شیرازی، تحقیق: محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی‏، 1383ش.
شرح الاشارات و التنبیهات، خواجه نصیرالدین طوسی، تحقیق: حسن حسن زاده آملی، قم، بوستان کتاب، 1386ش.
شرح الکافی، محمد صالح بن احمد مازندرانی، تحقیق و تصحیح ابوالحسن شعرانی، تهران، المکتبة الاسلامیة، چاپ اول، 1382ق.
شرح و تعلیقه صدر المتألهین بر الهیات شفا، صدر الدین محمد بن ابراهیم شیرازی، تصحیح: نجف‏قلی حبیبی و محمد خامنه‏ای، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، 1382ش.
الشفاء، حسین بن عبد الله بن سینا، مصحح: ابراهیم بیومی مدکور، تحقیق: سعید زاید، قم، کتابخانه عمومی حضرت آیة الله العظمی مرعشی نجفی;، ۱۴۰۵ق.
صافی در شرح کافی، ملا خلیل بن غازی قزوینی، قم، دارالحدیث، چاپ اول، 1429ق/1387ش.
الصحاح، اسماعیل بن حماد جوهری، تحقیق: احمد عبدالغفور عطار، بیروت، دارالعلم الملایین، چاپ اول، 1376ق‏.
علل الشرایع، محمد بن علی بن بابویه (شیخ صدوق)، قم، کتابفروشی داوری، چاپ اول، 1385ش.
الفروق فی اللغة، حسن بن عبدالله‏ عسکری، بیروت، دارالافاق الجدیدة، 1400ق‏.
الکافی، کلینی، محمد بن یعقوب، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1407ق.
کتاب العین، خلیل بن احمد فراهیدی، قم، نشر هجرت، چاپ دوم، 1409ق.
الکشف الوافی فی شرح أصول الکافی، محمد هادی بن معین الدین محمد شریف شیرازی، تحقیق و تصحیح: علی فاضلی، قم، دارالحدیث، 1430ق/1388ش.
کنز الفوائد، محمد بن علی، کراجکی، قم، دارالذخائر، چاپ اول، 1410ق.
المباحث المشرقیه، محمد بن عمر فخر رازی، قم، نشر بیدار، بی‏تا.
المحاسن، احمد بن محمد بن خالد برقی، تحقیق: جلال الدین محدث، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم، 1371ق.
المحکم و المحیط الأعظم‏، أبوالحسن علی بن إسماعیل بن سیده المرسی، تحقیق: عبدالحمید هنداوی، بیروت، دارالکتب العلمیة، 1421ق.
المحیط فی اللغة، صاحب، اسماعیل بن عباد، بیروت، عالم الکتب، چاپ اول، 1414ق.
مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محمد باقر بن محمد تقی مجلسی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ دوم، 1404ق.
المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی، احمد بن محمد فیومی، قم، مؤسسه دارالهجرة، چاپ دوم، 1414ق.
معارف القرآن، میرزا مهدی اصفهانی، قم، نشر معارف اهل بیت:، چاپ اول، 1438ق/1396ش.
معانی الأخبار، محمد بن علی بن بابویه (شیخ صدوق)، تحقیق و تصحیح: علی اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ اول، 1403ق.
معجم مقاییس اللغه‏، احمد بن فارس، تحقیق: عبدالسلام هارون، قم، مکتب الاعلام الاسلامی‏، 1404ق.
المغنی فی أبواب التوحید و العدل، قاضی عبد الجبار، قاهره، الدار المصریة، 1965-1962م.
مفردات ألفاظ القرآن‏‏‏،‏ حسین بن محمد راغب اصفهانی، بیروت‏، دارالقلم‏، 1412ق.
مکارم الأخلاق، حسن بن فضل طبرسی، قم، انتشارات الشریف الرضی، چاپ چهارم، 1412ق/1370ش.
من لا یحضره الفقیه‏، محمد بن علی بن بابویه (شیخ صدوق)، تحقیق: علی اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، 1413ق.
مناهج الیقین فی اصول الدین، علامه حسن بن یوسف حلی، تحقیق: یعقوب جعفری، تهران، دارالاسوة، 1415ق.
النکت فی مقدمات الاصول، محمد بن محمد مفید، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، 1413ق.
الهدایا لشیعة أئمة الهدی، محمد مجذوب تبریزی، قم، دارالحدیث، چاپ اول، 1429ش/1387ش.
«تبارشناسی و بررسی حدیث گفتگوی خداوند با عقل (اَقبِل فَاَقبَلَ)»، محمد حسن فیض اخلاقی، حدیث اندیشه، ، شماره پیاپی 28، 1398ش، ص5-37.