پژوهشی در تاریخ گذاری و شناسایی مؤلف کتاب الأ ظ لة؛ اثری بازمانده از غُلات کوفه در سده های نخست

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

چکیده

بسیاری از آثار باقی ماندۀ نصیریه از سده های میانه حاوی نقل قول های فراوانی از میرا
مفقود غلات کوفه اند که می توان بهدان ها بهه مثابه منهابعی واسهطه در بازیهابی محتهوای آن
میرا و به تبع شناخت بی واسط تعالیم غهلات تکیهه کهرد. کتهاب الأظله ةیکهی از همهین
میرا غالیان است که فقراتی از آن به واسط چهار متن کهن نصیری در دسترس اسهت.
تعیین تاریخ حدودی تألیف ایهن منهابعِ واسهطه می توانهد در تاریخ گهذاری کتهاب الأظلهة و
حتهی شناسهایی مؤلهف آن راه گشها باشهد. شهواهد متنهی مو،هود مؤیهد تهألیف ایهن منهابع
نُصیری در سده های سوم و چهارم است که بدین ترتیب، می توان در تاریخ گذاری کتاب
الأظل ةزمانی پیش از سدۀ دوم و سوم را برآورد کهرد. در منهابع کتاب شهناختی امامیهه از سهه
مؤلههفِ کتههاب الأظلهه ةیههاد شههده اسههت: احمههد بههن محمههد بههن عیسههی اشههعری قمههی،
عبدالرحمان بن کثیر هاشمی و دیگری ابو،عفر محمد بن سنان زاهری؛ مؤلفانی کهه دورۀ
حیات آنها با بازۀ زمانی حدودی تألیف کتاب مورد بحث همخوانی دارد. بنا بر اسهنادی
که در منابع نصیری در باره کتاب الأظله ةدر دست است، احتمال تعل کتهاب بهه محمهد
بن سنان بیش از دیگران است.

کلیدواژه‌ها