بررسی و نقد سبک‏شناختی مفهوم عبارت«وَیْلُ امِّهِ، کَیْلاً بِغَیْرِ ثَمَن!» در نهج البلاغه

فهم عبارت «ویل امّه کیلا بغیر ثمن» در نهج ‏البلاغه نیازمند نگاه یکپارچه اسلوبی است نه نگاه جزء نگر لفظی. شارحان و به تبع آن مترجمان در بیان آن و حتی اعراب آن به خطا رفته‏اند، و ویل را در ذمّ و دعا علیه تکذیب کنندگان حضرت دانسته‏اند، و لذا ضمیر در أمّه را به ما قبل برگردانده‏اند، و نصب «کیلا» را از باب مفعول مطلق برای فعل محذوف گفته‏اند؛ اما با توجه به استعمال این اسلوب در زبان عربی و به ویژه اشعار، به یکپارچگی لفظی و مفهومی این عبارت به عنوان یک اسلوب و سبک سخن می‏رسیم، و معنای آن در کلام حضرت، بر خلاف لفظ ـ که گاه کاربرد دارد ـ مدح، تعجب و تحسر است. ضمیر به ماقبل برنمی‏گردد و با تمییز پس از خود، رفع ابهام می‏شود. معنا چنین می‏شود: دریغا و شگفتا از این پیمانه که‏ بی‏بها عطا می‏گردد، کاش/ اگر ظرفی برایش می‏بود!