بازشناسی حدیث «الْإِمَام لَا یُغَسِّلُهُ‏ إِلَّا الْإِمَام‏» در گفتمان واقفیّه و امامیّه (بر اساس پیشینه‏شناسیِ تجهیز معصومان  در منابع فریقین)

نوع مقاله : علمی پژوهشی

چکیده

پیوستگی میان پدیده‏های تاریخی و نظریه‏های حدیثی‏ - ‏کلامی از مطالعات میان‌رشته‌ای است که لزوم غُسل یا تجهیز هر امام توسط امام بعدی در این شمار است. این مسأله سه دانشِ حدیث، کلام و تاریخ را به هم پیوند ‌داد و رویکردهای متفاوتی را در مواجهه با آن پدید آورد. برخی وکیلان امام کاظم  - که به واقفیّه شهرت یافتند - با ادعای مهدویت ایشان به مقابله با امام رضا  پرداختند و ضمن استناد به این روایت که امام را جُز امام غسل نمی‌دهد، شبهه‏ای ترتیب دادند که طبق آن، امام کاظم  زنده و امام رضا امام ادعایی بود. دلیل این بود که حضور امام رضا  در مدینه، مانع از غسل دادن امام کاظم در بغداد است. مقاله حاضر با روش توصیفی - تحلیلی، کارگزاران تجهیز معصومان  در منابع شیعی و سنّی را شناسایی کرده، آن‏گاه ‏بر اساس پیشینه و سیر تاریخی، به بررسی گفتمان واقفیه و سیر تطور برداشت‏ها از آن روایت در میان امامیه پرداخته است.

کلیدواژه‌ها