بررسی روایات نهی از رابطۀ زناشویی در آغاز، میانه و پایان ماه‌های قمری، و نقد تأویل نادرست این روایات

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

دانش آموختۀ دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران؛ طلبۀ مقطع خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم

چکیده

ضرورت توجه به سلامت جسمی و روانی فرزندان، پیش از تولد کودک آغاز می‌شود. به همین جهت در روایات مختلف، توصیه‌های متعددی در این زمینه وارد شده است؛ از جمله نهی از برقراری رابطۀ زناشویی در آغاز، میانه و پایان ماه‌های قمری که با تعابیر مختلفی در سلامت روانی فرزندان تاثیرگذار معرفی شده است. این روایات عمدتاً در جوامع حدیثی شیعه و گاه در جوامع حدیثی اهل سنت نقل شده‌اند که متن این روایات در برخی جزئیات تفاوت‌هایی دارد که بررسی سندی و دلالی این روایات را دارای اهمیت می‌کند. این پژوهش با بررسی سند و متن روایات نقل شده در جوامع حدیثی شیعه و اهل سنت، مفاد کلی این روایات را بررسی کرده و سپس برخی از برداشت‌های خاص را که معنایی تأویلی از این روایات ارائه کرده‌اند ارزیابی می‌کند و به این نتیجه می‌رسد که این‌گونه تأویل‌ها بر پایۀ شواهد سست، اشتباهات فاحش و برداشت‌های نادرست از متن صریح روایات و آیات قرآن کریم صورت گرفته است و معنای صحیح این روایات در حقیقت، همان معنای متعارفی است که دلالت بر کراهت رابطۀ زناشویی در ایام ذکر شده دارد.

کلیدواژه‌ها


  1. الإختصاص، شیخ مفید محمد بن محمد بن نعمان، قم: الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید، 1413ق.
  2. ادب النساء الموسوم بکتاب العنایه و النهایه، ابومروان عبدالملک بن حبیب، بیروت: دار الغرب الاسلامی، 1412ق.
  3. الامالی، شیخ صدوق محمد بن علی بن حسین بابویه، تهران: کتابچی، ششم، 1376ش.
  4. بغیه الباحث عن زوائد مسند الحارث، نورالدین هیثمی، تحقیق: مسعد عبد الحمید، مصر: الطلائع، بی‌تا.
  5. تحف العقول، حسن بن علی بن حسین بن شعبه حرانی، قم: جامعه مدرسین، دوم، 1363ش.
  6. تفسیر القمی، علی بن ابراهیم قمی، قم: دارالکتاب، 1404ق.
  7. تقریب التهذیب، ابن‌حجر عسقلانی، سوریه: دار الرشید، اول، 1406ق.
  8. تهذیب الأحکام، محمد بن حسن طوسی، تهران: دار الکتب الإسلامیه‏، چهارم، 1407ق‏.
  9. تهذیب اللغة، محمد بن محمد ازهری، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  10. جامع المقاصد، علی بن حسین کرکی عاملی، قم: آل البیت:، 1414ق.
  11. جمهرة اللغة، محمد بن حسن بن درید، بیروت، دار العلم للملایین، بی‌تا.
  12. جواهر الکلام، محمد حسن نجفی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، هفتم، 1404ق.
  13. الخصال، محمد بن على‏ صدوق، قم: دفتر انتشارات اسلامى، اول‏، 1362ش.
  14. خلاصه الاقوال، علامه حلی حسن بن یوسف بن مطهر، قم: الذخائر، 1404ق.
  15. رجال ابن‌داود، حسن بن علی بن‌داود، تهران: دانشگاه تهران، 1342ش.
  16. رجال النجاشی، احمد بن علی نجاشی، قم: جامعه مدرسین، ششم، 1365ش.
  17. ریاض المسائل، سید علی بن محمد علی طباطبایی حائری، قم: آل البیت:، بی‌تا.
  18. شرایع الإسلام، محقق حلی، قم: اسماعیلیان، دوم، 1408ق.
  19. الصحاح، اسماعیل بن حماد جوهری، بیروت، دار العلم للملایین‏، بی‌تا.
  20. الضعفاء و المتروکین، ابن‌جوزی ابوالفرج جمال الدین، بیروت: الکتب العلمیه، 1406ق.
  21. طب الأئمة:، عبدالله بن بسطام و حسین بن بسطام، تحقیق: خرسان، قم: دار الشریف الرضی، دوم، 1411ق.
  22. الطب النبوی، أبونعیم أحمد بن عبد الله الأصبهانی، دار ابن‌حزم، 2006م.
  23. العروة الوثقى، سید محمد کاظم طباطبایی یزدی، با حاشیه جمعی از فقها، قم: جامعه مدرسین، 1419ق.
  24. علل الشرایع، شیخ صدوق محمد بن علی بن حسین بابویه، قم: داوری، 1385ش.
  25. عیون أخبار الرضا7، شیخ صدوق محمد بن علی بن حسین بابویه، تهران: جهان، 1378ش.
  26. غایة المراد، محمد بن مکی عاملی (شهید اول)، قم: جامعه مدرسین، 1414ق.
  27. فقه الرضا7، منسوب به امام رضا، مشهد: موسسه آل البیت:، 1406ق.
  28. فهرست کتب الشیعه و اصولهم، محمد بن حسن طوسی، قم: ستاره، 1420ق.
  29. القاموس المحیط، محمد بن یعقوب فیروزآبادی، بیروت، دار الکتب العلمیه، بی‌تا.
  30. قواعد الأحکام، علامه حلی حسن بن یوسف بن مطهر، قم: جامعه مدرسین، 1413ق.
  31. الکاشف، شمس الدین ذهبی، جده: دار القبله، اول، 1413ق.
  32. الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چهارم، 1407ق.
  33. کامل الزیارات، جعفر بن محمد بن بن‌قولویه قمی، نجف: دار المرتضویه، 1356ش.
  34. کتاب العین، خلیل بن احمد فراهیدی، قم: نشر هجرت، دوم، 1410ق.
  35. لسان المیزان، ابن‌حجر عسقلانی، بیروت: موسسه الأعلمی، دوم، 1406ق.
  36. مجمع البحرین، فخر الدین بن محمد طریحی، تهران: مرتضوی، سوم، 1375 ش.
  37. المحکم و المحیط الأعظم، ابن‌سیده علی بن اسماعیل، بیروت: دار الکتب العلمیه، بی‌تا.
  38. المحیط فی اللغة، اسماعیل بن عباد، بیروت: عالم الکتب، 1414ق.
  39. مسالک الأفهام، زین الدین بن علی عاملی (شهید ثانی)، قم: المعارف الاسلامیه، 1413ق.
  40. المطالب العالیه بزوائد المسانید الثمانیه، ابن‌حجر عسقلانی، سعودیه: العاصمه، 1419ق.
  41. معجم رجال الحدیث، سید ابوالقاسم خوئى، بیروت: الزهراء، 1409ق.
  42. معجم مقاییس اللغه، احمد بن فارس، قم: مکتب الاعلام الاسلامی‏، 1404ق.
  43. مفاتیح الغیب، فخر رازی ابوعبدالله محمد بن عمر، بیروت: دار احیاء التراث العربی، سوم، 1420ق.
  44. مفردات ألفاظ القرآن، راغب اصفهانی حسین بن محمد، دمشق – بیروت: دارالعلم الدار الشامیه، 1412ق.
  45. من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق محمد بن علی بن حسین بابویه، قم: جامعه مدرسین، دوم، 1413ق.
  46. منهاج الصالحین، سید ابوالقاسم خویی، قم: مدینه العلم، بیست و هشتم، 1410ق.
  47. المیزان فی تفسیر القرآن، سید محمد حسین طباطبایی، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، پنجم، 1417ق.
  48. النجعة فی شرح اللمعة، محمد تقی شوشتری، تهران: صدوق، 1406ق.
  49. «بررسی تأثیر وضعیت‌های مختلف کره ماه در رخداد خودکشی، تصادفات رانندگی و بحران‏های روانی»، ایوب مالک و سعید دستگیری، اندیشه و رفتار، سال دوم، شماره 3، زمستان 1374ش.
  50. «تحلیل روایات نهی از تماس جنسی در پایان ماه در روایات شیعه و اهل سنت»، بی‌بی زینب حسینی، دوفصلنامه کتاب قیم، سال ششم، شماره پانزدهم، پاییز و زمستان 1395ش.