بررسی تحلیلی مفاد روایت «یلهی عنهم» با رویکرد رفع تعارض ظاهری آن با آیات و دیگر روایات

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

روایات «یلهی عنهم» از دسته احادیث معتبر و مقبولی هستند که گروهی از انسان‏ها را از پرسش عالم برزخ معاف معرفی می‏کنند. این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از شیوه ‏گردآوری کتابخانه‏ای به مطالعه ‏مفاد دقیق این روایات می‏پردازد و تعارض آن‏ها ‏با آیات و دیگر روایات را بررسی می‏کند. فهم دقیق روایات «یلهی عنهم» نشان می‏دهد که این روایات، گروهی از انسان‏ها را تنها از سؤال برزخی معاف می‏کنند و سؤال برزخی با واقعیت‏هایی چون فشار قبر، ثواب و عذاب برزخی و مُسائله ‏اخروی متفاوت است. بنا بر این،‏ روایات مذکور با هیچ‏یک از آیات و روایات، تعارض غیر قابل جمع نداشته و تنها برخی از آن‏ها ‏را تخصیص می‏زند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ـ أساس البلاغة، جارالله ابی القاسم محمود بن عمر زمخشری، قاهرۀ: دار ومطابع الشعب - الإتحاد القومی، 1960م.
  2. ـ الاختصاص، محمد بن محمد مفید، تصحیح علی اکبر غفاری - سید محمود زرندی، بیروت: دار المفید، دوم، 1414 - 1993 م.
  3. ـ الاعتقادات فی دین الإمامیة، محمد بن علی بن بابویه صدوق، تصحیح عصام عبد السید، بیروت،: دار المفید، دوم، 1414 - 1993م.
  4. ـ الأنوار الساطعة فی شرح زیارة الجامعة، جواد بن عباس کربلائی، بیروت: الاعلمی، اول، 1428 - 2007م.
  5. ـ التبیان فی تفسیر القرآن، محمد بن حسن طوسى، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، اول، بی­تا.
  6. ـ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اول، 1417 ق.
  7. ـ الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، صدر الدین محمد شیرازی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، سوم، 1981م.
  8. ـ الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، صدر الدین محمد شیرازی، تعلیق و تصحیح سید جلال الدین آشتیانی، بی­جا، ستاد انقلاب فرهنگی - مرکز نشر دانشگاهی، بی­تا.
  9. ـ الصحاح، اسماعیل بن حماد جوهری، تصحیح أحمد عبد الغفور عطار، بیروت: دار العلم للملایین، چهارم، 1407ق.
  10. ـ العین، خلیل فراهیدی، تصحیح مهدی مخزومی - ابراهیم سامرائی، بی­جا، دار الهجرۀ، دوم، 1410 ق.
  11. ـ الفروق اللغویة، أبی هلال عسکری، قم: نشر اسلامی، اول، 1412ق.
  12. ـ الفصول المهمة فی أصول الأئمة، محمد بن حسن حر عاملی، تحقیق محمد بن محمد حسین قائینی، قم: نگین، اول، 1418 - 1376 ش.
  13. ـ القاموس المحیط، محمد بن یعقوب فیروز آبادی، بی­جا، بی­نا، بی­تا.
  14. ـ الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیۀ، چهارم، 1365 ش.
  15. ـ المسائل السرویة، محمد بن محمد مفید، تصحیح صائب عبد الحمید، بیروت: دار المفید، دوم، 1414 - 1993 م.
  16. ـ المفردات فی غریب القرآن، ابوالقاسم حسین بن محمد راغب اصفهانی، بی­جا، نشرالکتاب، 1404ق.
  17. ـ المیزان فی تفسیر القرآن، سید محمدحسین طباطبایی، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، دوم، 1390 ق.
  18. ـ النهایة فی غریب الحدیث والأثر، مجد الدین ابن اثیر، تصحیح طاهر أحمد الزاوی - محمود محمد الطناحی، قم: اسماعیلیان، چهارم،1364 ش.
  19. ـ الوافی، محمد فیض کاشانی، تصحیح مرکز التحقیقات الدینیة والعلمیة فی مکتبة الإمام أمیر المؤمنین علی علیه‌السلام، اصفهان: مکتبة الامام أمیر المؤمنین علی علیه‌السلام، اول، 1416 - 1374 ش.
  20. ـ الولادات الثلاث، علی کورانی عاملی، بی جا، المظفر، 1433ق.
  21. ـ الیقین، سیدبن طاووس، تحقیق انصاری، بی­جا، مؤسسة دار الکتاب (جزائری)، اول، 1413 ق.
  22. ـ انسان از مرگ تا برزخ، نعمت الله صالحی حاجی آبادی، قم: مهر خوبان، چهارم،1382ش.
  23. ـ انسان در عالم برزخ، محمد مظاهری، تهران: دار الفکر، اول، 1388ش.
  24. ـ اوائل المقالات، محمدبن محمد مفید، محقق ابراهیم انصاری، بیروت: دارالمفید، دوم، 1414ـ 1993م.
  25. ـ بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الائمة الاطهار، محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، تصحیح یحیى العابدی، بیروت: الوفاء، دوم، 1403 - 1983 م.
  26. ـ بررسی تطبیقی دیدگاه ارائه شده درباره آیات برزخ، طیبه پاسبان، کارشناسی ارشد، علوم قران و حدیث، راهنما: مرتضی ایروانی، مشهد: دانشگاه فردوسی، 1394ش.
  27. ـ بررسی نظر شیخ مفید (ره) پیرامون حیات برزخی، احمد احمدی، مجموعه مقالات کنگره شیخ مفید، شماره 2.
  28. ـ برزخ و معاد از دیدگاه قرآن و روایات، محمد عظیم محسنی دایکندی، قم: آشیانه مهر، اول، 1391ش.
  29. ـ برزخ، پژوهشی قرآنی و روایی، علی محمد قاسمی، قم: مؤسسه امام خمینی ره، 1388ش.
  30. ـ تاج العروس من جواهر القاموس، محمد مرتضی حسینی زبیدی، تحقیق علی هلالی و علی سیری، بیروت: دارالفکر، 1414ق.
  31. ـ ترتیب إصلاح المنطق، یعقوب بن اسحاق اهوازی ابن سکیت، تعلیق محمد حسن بکائی، مشهد: آستان قدس رضوی، اول،1412ق.
  32. ـ تصحیح الاعتقادات الامامیة، محمدبن محمد مفید، محقق حسین درگاهی، قم: کنگره شیخ مفید، 1414ق.
  33. ـ تعلیقة على معالم الأصول، سیدعلی موسوی قزوینی، قم: النشر الاسلامی، اول، 1421ق.
  34. ـ تفسیر کبیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، ملافتح الله کاشانی، بی­جا، چاپخانه محمد حسن علمى، 1333 ش.
  35. ـ تفسیر موضوعی قرآن کریم (معاد در قرآن)، عبدالله جوادی آملی، قم: اسراء، نهم، 1391ش.
  36. ـ تفسیر نور الثقلین، عبد علی بن جمعۀ عروسی حویزی، تصحیح و تعلیق سید هاشم رسولی محلاتی، قم: اسماعیلیان، چهارم، 1412 - 1370 ش.
  37. ـ تفسیرالقمی، علی بن ابراهیم قمی، محقق طیب موسوی جزایری، قم: دارالکتاب، سوم، 1363ش.
  38. ـ تنزیه الشیعة الإثنی عشریة عن الشبهات الواهیة، ابوطالب تجلیل تبریزی، بی­جا، بی نا، دوم،1415ق.
  39. ـ حق الیقین فی معرفۀ اصول الدین، سیدعبدالله شبر، تهران: اعلمی، 1352ش.
  40. ـ حیات پس ازمرگ؛ تحقیقی درحیات برزخی، علی محمد اسدی، قم: بوستان کتاب، اول، 1361ش.
  41. ـ حیاۀ ما بعد الموت، سید محمدحسین طباطبایی، مراجعه و تعلیق سید علی القصیر، کربلاء: العتبۀ الحسینیۀ المقدسۀ، اول، 1429ق – 2008م.
  42. ـ دانش درایۀ الحدیث، محمدحسن ربانی بیرجندی، مشهد: دانشگاه رضوی، اول،1380ش.
  43. ـ دایرۀ المعارف تشیع، سیدجواد صدر و دیگران، تهران: سازمان دایرۀ المعارف تشیع، 1368ش.
  44. ـ درسنامه فهم حدیث، عبدالهادی مسعودی، قم: زائر، سوم، 1391ش.
  45. ـ رابطه ایمان و معرفت از دیدگاه علامه مصباح یزدی، سیدمصطفی میرباباپور، قم: حکمت اسلامی، سال چهارم، تابستان 1396ش، ش 2.
  46. ـ رهیافتی تحلیلی بر فهم حدیث، ابراهیم ابراهیمی، اراک: دانشگاه اراک، 1393ش.
  47. ـ زندگی جاوید یا حیات اخروی، مرتضی مطهری، تهران: صدرا، بیست و یکم، 1385ش.
  48. ـ سرمایه ایمان، ملاعبدالرزاق لاهیجی، به کوشش صادق آملی لاریجانی، بی­جا، الزهراء، سوم، 1372ش.
  49. ـ سؤال در برزخ و قیامت، بی بی زهرا سیدالحسینی طبسی، راهنما: عباس جوارشکیان، مشاور: محمدرضا ارشادی نیا، فلسفه و کلام اسلامی، گرایش کلام اسلامی، مشهد: دانشگاه فردوسی، 1394-2015م
  50. ـ شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، ابوالقاسم عبیدالله عبدالله حاکم حسکانی، تصحیح محمدباقر محمودی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، اول، 1411 - 1990 م.
  51. ـ عالم برزخ در چند قدمی ما، محمد محمدی اشتهاردی، تهران: نبوی، پنجم، 1375ش.
  52. ـ فرهنگ اصطلاحات علم کلام، مسلم محمدی، قم: دفتر نشر معارف، 1390ش.
  53. ـ فرهنگ علم کلام، احمد خاتمی، تهران: صبا، اول، 1370ش.
  54. ـ کفایة الأصول، محمدکاظم آخوند خراسانی، قم: مؤسسة آل البیت (ع) لإحیاء التراث، اول، 1409ق.
  55. ـ لسان العرب، ابن منظور، محمد بن مکرم بی­جا، ادب الحوزۀ، 1405ق.
  56. ـ لوامع صاحبقرانى، محمدتقی مجلسی، قم: اسماعیلیان، اول، 1373 ش.
  57. ـ لئالی الاخبار، محمدنبی تویسرکانی، قم: مکتبۀ المحمدی، بی­تا.
  58. ـ مباین رفع تعارض اخبار از دیدگاه شیخ طوسی ره در استبصار، سیدعلی دلبری، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی، اول،1386ش.
  59. ـ مجمع البحرین، فخرالدین طریحی، تهران: مرتضوی، دوم، 1362 ش.
  60. ـ مجمع البیان فی تفسیر القرآن، فضل بن حسن طبرسى، سوم، تهران: ناصر خسرو، 1372 ش.
  61. ـ مستدرک سفینة البحار، علی نمازی شاهرودی، تحقیق و تصحیح حسن بن علی نمازی، قم: النشر الاسلامی، 1405ق.
  62. ـ معاد در نگاه عقل و دین، محمدباقر شریعتی سبزواری، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۸۰ش.
  63. ـ معاد و عدل یا مراحل نهایی بشر، محمد علم الهدی، تهران: کتابخانه افتخاریان، دهم، بی­تا.
  64. ـ معادشناسی، سیدمحمدحسین حسینی طهرانی، تهران، حکمت، اول، 1403ق.
  65. ـ معانی الأخبار، محمد بن علی بن بابویه صدوق، تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری، قم: نشر اسلامی، 1379 - 1338ش.
  66. ـ معجم مقاییس اللغة، احمدبن فارس، تصحیح عبد السلام محمد هارون، بی­جا، مکتبۀ الاعلام الاسلامی، 1404ق.
  67. ـ من لا یحضره الفقیه، محمد بن علی بن بابویه صدوق، تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری، قم: نشر اسلامی، بی­تا.
  68. ـ مناقب ابن شهر آشوب، محمد بن علی ابن شهر آشوب ساروی مازندرانی، تصحیح لجنۀ من اساتذۀ النجف، نجف: الحیدریۀ، 1376ق- 1956م.
  69. ـ منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، حبیب الله هاشمی خویی، تصحیح سید إبراهیم میانجی، تهران: بنیاد فرهنگ امام المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، چهارم، بی­تا.
  70. ـ نسبت عدالت و اخلاق در نهج البلاغه، مصطفی دلشاد تهرانی، حدیث اندیشه، قم: دانشگاه قرآن و حدیث، پاییز و زمستان 1390ش، ش 12.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 دی 1398
  • تاریخ پذیرش: 05 دی 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار