مبانی فقهی - روایی دیدگاه شهید مطهری; در بحث فلسفه، و نوع حکم متعه بر اساس ادله صاحب جواهر و روایات باب متعه کتاب الکافی‏ / الهه هادیان رسنانی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه قرآن و حدیث

10.22034/hs.2020.13048

چکیده

از دیدگاه شهید مطهری;، بر اساس روایات، حکم اولی ازدواج موقت، کراهت با هدف منع از تنوع‏طلبی (ذواقیت) و هوسرانی است؛ ولی در برخی دیگر از روایات، به عنوان حکم ثانوی، یعنی به قصد احیای سنت متروک اسلام، به آن ترغیب شده است. هر کدام از این نوع روایات در فضای خاص خود صادر شده است و بی‌توجهی به فضای صدور موجب تناقض‏نمایی روایات در این باب و برداشت احکام گوناگون از آن می‌گردد.
این نوع نگاه به حکم متعه در کتاب صاحب جواهر و نیز روایات باب متعه کتاب الکافی‏ دیده می‌شود و به نظر می‌رسد که در میان فقها، تنها کلینی در الکافی و صاحب جواهر، حکم اولی متعه را بر خلاف دیگر فقها، منع (کراهت) می‌دانند که دیدگاه شهید مطهری; نیز مبتنی بر همین نوع نگاه فقهی روایی است.
 

کلیدواژه‌ها


  1. قرآن کریم
  2. آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، محمد جواد بلاغی، تحقیق بنیاد بعثت، واحد تحقیقات اسلامی، قم: وجدانی، اول، بی‌تا.
  3. اختلاف الحدیث، سید علی سیستانی، تقریرات درسی به قلم سید هاشم هاشمی، بی‌جا: بی‌نا،1396ق.
  4. الإنصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، جعفر سبحانی تبریزی، قم: موسسه امام صادق علیه السلام، اول، 1423ق.
  5. البیان فی تفسیر القرآن، سید ابوالقاسم خوئی، قم: ﻣﺆﺳﺴﺔ احیاء آثار الامام الخوئی، بی‌تا.
  6. التعارض، محمد کاظم بن عبدالعظیم یزدی، قم: موسسه انتشارات مدین، اول، 1426ق.
  7. تهذیب الاحکام، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چهارم، 1407ق.
  8. جامع الخلاف و الوفاق بین الامامیة و بین ائمة الحجاز و العراق، علی مومن قمی سبزواری، تحقیق حسین حسنی بیرجندی، قم: زمینه سازان ظهور امام عصر علیه السلام، اول، 1421ق.
  9. جواهرالکلام فی شرح شرائع­الإسلام، محمد حسن نجفی، تحقیق عباس قوچانی و دیگران، بیروت: ‌دار إحیاء التراث العربی، هفتم،1404ق.
  10. حقوق زن و مرد از دیدگاه اسلام، مرتضى مطهرى، جلد سوم (ازدواج موقت و تعدد زوجات)، تهران، دبیرخانه بینش مطهر،1391ش.
  11. الخلاف، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، تحقیق علی خراسانی و دیگران، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول، 1407ق.
  12. الرسائل، امام خمینی، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان، اول، 1410ق.
  13. رسالة المتعة، شیخ مفید، قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، اول، 1413ق.
  14. سلسلة المسائل الفقهیة، جعفر سبحانی تبریزی، قم: موسسه امام صادق علیه السلام، اول.
  15. صحیح البخاری، محمد بن اسماعیل بخاری، مصر: وزارة الاوقاف، المجلس الاعلى للشئون الاسلامیة، لجنة إحیاء کتب السنة، دوم، 1410ق.
  16. صحیح مسلم، مسلم بن حجاج، تصحیح محمد فؤاد عبدالباقی، مصر-قاهره: دارالحدیث، اول، 1412ق.
  17. علوم قرآنی، محمد هادی معرفت، قم: موسسه فرهنگی التمهید، چهارم، 1381ش.
  18. عوالی اللئالی العزیزیة، ابن ابی جمهور احسایی، قم: دار سید الشهداء للنشر، اول، 1405ق.
  19. فرائد الاصول، مرتضی بن محمد امین انصاری (شیخ مرتضی انصاری)، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم، پنجم، 1416ق.
  20. الکافی، محمد بن یعقوب کلینى، قم: دارالحدیث، اول، 1429ق.
  21. کتاب النکاح، ناصر مکارم شیرازی، تحقیق ‌رضا حامدی، ‌مسعود مکارم، قم: انتشارات مدرسه امام علی بن ابیطالب علیه السلام، اول، 1424ق.
  22. المؤتلف من المختلف بین أئمة السلف، امین الاسلام فضل بن حسن طبرسی، تحقیق مدیر شانه چی، واعظ زاده و دیگران، مشهد: مجمع البحوث الإسلامیة، اول، 1410ق.
  23. مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محمد باقر مجلسی، تحقیق سید هاشم رسول، تهران: دارالکتب الاسلامیه، دوم، 1404ق.
  24. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، حسین بن محمدتقی نوری، قم: موسسه آل البیت علیهم السلام، اول، 1408ق.
  25. مسند الامام احمد بن حنبل، احمد ابن حنبل، تحقیق ابراهیم زبیق و دیگران، بیروت: موسسة الرسالة، چاپ اول، 1416ق.
  26. مسند الدارمی المعروف ب (سنن الدارمی)، عبدالله بن عبدالرحمن دارمی، تحقیق حسین سلیم دارانی، عربستان-ریاض: دارالمغنی، اول، 1421ق.
  27. مکارم الاخلاق، حسن بن فضل طبرسی، قم: شریف الرضی، چهارم، 1412ق.
  28. من لایحضره الفقیه، شیخ صدوق محمد بن علی بن حسین بابویه، تحقیق علی اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دوم، 1413ق.
  29. موطأ الامام مالک، مالک ابن انس، تحقیق محمد مصطفی اعظمی، امارات- ابوظبی: ﻣﺆﺳﺴﺔ زاید بن سلطان آل نهیان للأعمال الخیریة و الإنسانیة، اول، 1425ق.
  30. نموذج فی الفقه الجعفری، سید عباس مدرسی یزدی، قم: کتابفروشی داوری، اول، 1410ق.
  31. النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی، شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، بیروت: دارالکتاب العربی، دوم، 1400ق.
  32. النهایة و نکتها (نکت النهایة)، نجم الدین جعفر بن حسن محقق حلّی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول، 1412ق.
  33. وسائل الشیعه، محمد بن حسن شیخ حر عاملی، قم: ﻣﺆﺳﺴﺔ آل البیت، اول، 1409ق.
  34. هدایة الأمة الی احکام الائمه، محمد بن حسن شیخ حر عاملی، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیه، اول، 1412ق.