2
دانشجوی دکتری مدرّسی معارف اسلامی دانشگاه پیام نور
3
استادیار دانشگاه پیام نور
10.22034/hs.2020.13062
چکیده
خداباوری در غالب انسانها بر اساس فطرت و عقل و آموزههای ادیان الهی، همواره بوده است. عدهای با این باور که اعتقاد به خدا ریشه در ترس، جهل و یا وهم داشته، راه الحاد را در پیش گرفتهاند. در این میان ریچارد داوکینز زیستشناس معاصر، اعتقاد به وجود خدا و امر ماورای طبیعت را یک پندار و توهّم میداند. پرسش اساسی پژوهش حاضر این است که اصولا چه عواملی موجب سوق داوکینز به این رویکرد شده است و از نظر حدیثی چه نقدی بر آن وارد است؟ با وجود دلایل و شواهد عقلی و نقلی، چگونه اصل وجود خدا، یک پندار تلقی میشود؟ ادعای تبیینناپذیری خدا، ادعای فقدان شواهد کافی بر وجود خدا و پندار شرور و کاستی در جهان، از جمله عوامل گرایش وی به این مسأله است که در این پژوهش با توجه به دلایل و شواهد عقلی و نقلی و با روش تحلیلی انتقادی در پردازش دادهها، مشخص میگردد که هیچ یک از این ادعاها نمیتواند موجب الحاد شود. بر اساس متون حدیثی، خدا از آن جهت اثبات میشود که فاقد تبیین تجربی و شواهد حسی است. بررسی و نقد ادعاهای داوکینز در کتاب «پندار خدا» و بر اساس آیات قرآن بویژه روایات معصومان از نویافتههای این پژوهش میباشد.