1
دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبایی
2
استادیار دانشگاه علامه طباطبایی
3
دانشیار دانشگاه قم
10.22034/hs.2020.13137
چکیده
اصطلاح «ده‌دوازده» در متون حدیثی، با عنوان روشی در معامله شناخته می‌شود. این اصطلاح به دلیل فاصله زمانی و ناآگاهی مترجم از ابعاد گفتمان متن، اغلب بدون هیچ تغییر یا توضیحی در متون ترجمه وارد شده و این عدم توجه باعث ایجاد گسست گفتمانی و انتساب دو حکم مغایر به این روش معامله شده است. برخی از ابزارهای گفتمان فرکلاف مانند نظام نقش‌گرای هلیدی می‌تواند در تحلیل و شناخت حکم این روش معامله موثر باشد؛ اما از آنجایی‌که امروزه گفتمان متن در متون دینی برای ما ناشناخته است، ابزارهای دیگری نیز چون شناسایی دال مرکزی، استخراج پیش‌انگاره، مطالعه همزمانی پویا، بررسی همنشین و جانشین‌های متن نیز در این پژوهش استفاده شده است. در نتیجه، با بررسی این موارد به نظر می‌رسد که ائمه اطهار: با تغییر گفتمان این اصطلاح به تغییر کاربرد آن اقدام کرده و آن را از معامله و بیعی فاسد به پیش‌معامله‌ای بدون اشکال مبدل ساخته‌اند.
تحلیل‌گفتمان دریچه‌ای برای کشف ناگفته‌ها، حسن بشیر، تهران: دانشگاه امام‌صادق(ع)، چهارم، 1385ش.
ترجمه من لا یحضره الفقیه، محمد بن علی بن بابویه، مترجمین: علی اکبر غفاری، محمد جواد غفاری، صدربلاغی، محقق: علی اکبر غفاری، تهران: نشر صدوق، اول، 1367ش.
تهذیب‌الاحکام، محمد بن الحسن طوسی، تهران: دارالکتب‌الاسلامیه، 1407ق.
الدروس‌الشرعیه فی‌فقه الامامیه، محمد بن مکی عاملی، قم: دفتر انتشارات اسلامی، دوم، 1417ق.
دعائم‌الاسلام، نعمان بن محمد مغربی، مصحح: آصف فیضی، قم: موسسه آل‌البیت(ع)، 1385ق.
روش شناسی تاریخ، احمد پاکتچی، تنظیم: صالح زارعی، تهران: دانشگاه امام‌صادق(ع)، اول، 1392ش.
روضه‌المتقین فی شرح من لایحضره‌الفقیه، محمدتقی مجلسی، تصحیح: حسین موسوی کرمانی، قم: موسسه فرهنگی اسلامی کوشانبور، دوم، 1406ق.
روضه‌الواعظین و بصیره‌المتعظین، محمد فتال نیشابوری، قم: انتشارات رضی، 1375ش.
سخن‌کاوی(گفتمان‌شناسی‌انتقادی)، محمد ضیاءحسینی، تهران: رهنما، 1391ش.
قرب‌الاسناد، عبدالله بن جعفر حمیری، قم: موسسه آل‌البیت(ع)، اول، 1413ق.
الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، تهران: دارالکتب‌الاسلامیه، چهارم، 1407.
گزیده کافی، محمد بن یعقوب کلینی، مترجم: محمد باقر بهبودی، تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، اول، 1363ش.
گفتمان جامعه، حمید عضدانلو، تهران: نشرنی، 1380ش.
گفتمان‌شناسی رایج و انتقادی، لطف‌الله یارمحمدی، تهران: هرمس، 1383ش.
لسان‌العرب، محمد بن مکرم ابن‌منظور، محقق: جمال‌الدین میردامادی، بیروت: دارالفکر، سوم، 1414ق.
«بازسازی گفتمان پیامبردرصحیفه سجادیه »، محمد لیوراوی، راهنما: احمد پاکتچی، مشاور: کوروش صفوی، زبان شناسی همگانی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی، 1394ش.
«بررسی فضاهای ذهنی در زبان فارسی»، نجمه زربان، راهنما: کوروش صفوی، مشاور: محمد دبیرمقدم، زبان شناسی همگانی، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی، 1388ش.
«بررسی و نقد روایی گلستان براساس نظریه تحلیل‌انتقادی‌گفتمان»، محمد هادی فلاحی، نسترن توکلی، سیامک صاحبی، پژوهش زبان ادبیات فارسی، 1389، شماره16.
«پیرامون را در زبان فارسی»، محمد دبیرمقدم، مجله زبان شناسی، سال هفتم، 1369، شماره اول.
«تحلیل سوره یاسین براساس نظریه سیستمی_ نقشی هالیدی»، هوشنگ باتمانی، استادراهنما: عامرقیطوری، زبان شناسی همگانی، دانشگاه رازی، 1389ش.
«تحلیل گفتمان به مثابه نظریه و روش»، علی اصغر سلطانی، قم: علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم، 1383، ش28.
«معناشناسی تدبر در قرآن»، مرتضی سلمان‌نژاد، راهنما: احمد پاکتچی، مشاور: عباس مصلائی‌پور، تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، 1392ش.
«مفهوم ربا در قرآن‌کریم مبتنی بر روشهای معناشناسی ساختگرا و نقشگرا»، حسن شیرزاد، راهنما: احمد پاکتچی، مشاور: عباس مصلائی‌پور، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، 1393ش.
Lexical semantics. Cruse, D.A. Cambridge university press. 1986.
)