پذیرفتنی یا نپذیرفتنی بودن غلوِ صالح بن سهل، یکی از راویان شیعه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم و قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی - واحد یادگار امام خمینی= شهرری

2 عضوهیئت علمی دانشگاه آزاد واحد شهر ری

3 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد واحد شهر ری

10.22034/hs.2020.13141

چکیده

پدیده غلو و تسامح در نقل از غالیان و افراد متهم به غلو به عنوان یکی از عواملی که اعتبار احادیث شیعی را تهدید می‌کند، مطرح شده است. صالح بن سهل از جمله راویان احادیثِ شیعه است که از سوی برخی رجالیان، غالی معرفی شده است؛ در حالی که برخی دیگر او را بری از غلو و از یاران میانه رو امام۷ و در بالاترین درجه حُسن دانسته‏اند. همسو بودن احادیثِ موجود این راوی با باورهای امامیه و نیز وجودِ روایات منافی با غلو در میان آن‌ها مؤید دیدگاه دوم است. از آنجا که مستند ما روایاتِ موجودِ صالح بن سهل در تفاسیر روایی شیعه است و بر اساس این مستندات، روایتی که دال بر غلو باشد، وجود ندارد، می‌توان گفت نسبت دادن غلو به این راوی بنا بر اتهامی است که صحیح به نظر نمی‌رسد و استفاده از این روایات - که او در سلسله راویانش قرار گرفته - بلامانع است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. قرآن کریم.
  2. اختیار معرفه الرجال، کشی، محمد بن عمر، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث، بی تا.
  3. آراء ائمة الشیعة فی الغلاة، کـمره ای، میرزا خلیل، تهران، حیدری ، 1351.
  4. آسیب شناسی روایات تفسیری، دیاری بیدگلی، محمدتقی، مطالعات تفسیری، 1390،6.
  5. بحارالأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، مجلسی، محمدباقر، بیروت، دار إحیاء التراث العرب، 1403ق‏.
  6. البرهان فی تفسیر القرآن، بحرانی، سید هاشم،
  7. تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة، استرآبادی، علی، : جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی‏، ایران- قم، 1409 ه. ق.
  8. ‏التبیان فی تفسیر القرآن، طوسی، محمد بن الحسن، احمد حبیب عاملی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، بی تا.
  9. التفسیر، عیاشی، محمدبن مسعود، محقق: هاشم رسولی، تهران، مکتبه العلمیه الاسلامیه،1380ق.
  10. تفسیر فرات الکوفی، کوفی، فرات بن ابراهیم، وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی، مؤسسة الطبع و النشر، ایران- تهران‏، 1410 ه. ق‏
  11. .تفسیر القمی، قمی، علی بن ابراهیم، قم، محقق: طیب موسوی جزائری، دارالکتاب، 1363ش.
  12. تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب‏، قمى مشهدى، محمد بن محمدرضا، ایران. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى. سازمان چاپ و انتشارات‏، 1368ه.ش.
  13. تفسیر نور الثقلین،  حویزی، عبد علی بن جمعه، اسماعیلیان‏، ایران- قم‏، 1415 ه. ق‏
  14. تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعة، حر عاملى، محمد بن حسن، قم، مؤسسة آل البیت(علیهم السلام).1409ق.
  15. تعلیقة علی منهج المقال= الفوائد الرجالیه، وحید بهبهانی، محمد باقر بن محمد اکمل، بیروت، مؤسسة آل البیت(ع ( لإحیاء التراث، بی تا.
  16. تنقیح المقال فی علم الرجال، مامقانی، عبدالله، محمد رضا مامقانی، قم، موسسة آل البیت(ع) لإحیاء التراث‏. بی تا.
  17. جریان شناسی غلو، صفری فروشانی، نعمت الله، علـوم‌ حـدیث، ۱۳۷۵،۱.
  18. . جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، نجفی، محمدحسن، بیروت، دارالحیاءالتراث العربی،1362.
  19. الرجال، ابن غضائرى، احمد بن حسین‏، محقق: محمدرضا حسینى جلالى، قم، دار الحدیث، 1422ق.
  20. الرجال لابن داوود، حلی، حسن بن علیّ بن داود، ، تهران، دانشگاه تهران، 1342ش.
  21. رجال العلامه الحلی، حلی، حسن بن یوسف، مصحح: محمد صادق‏بحرالعلوم، قم، الشریف الرضی، 1402ق.
  22. رجال الطوسی، طوسی، محمد بن الحسن، محقق:جواد قیومى اصفهانى، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ‏1373ش.
  23. رجال النجاشی، نجاشی، احمد بن علی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی،1365ش.‏
  24. غرر الحکم و درر الکلم، تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، محقق: مهدی رجائی، قم، دار الکتاب الإسلامی‏، 1410ق.
  25. . فرق الشیعة، نـوبختی‌، حسن بن موسی، بیروت، نـشر دار الأضـواء، 1404.
  26. قاموس الرجال، شوشتری، محمد تقی، محقق: موسسه النشر الاسلامى التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه‏. قم. مؤسسة النشر الإسلامی‏، 1410ه.ق.
  27. الکافی،کلینی، محمد بن یعقوب، غفارى على اکبر و آخوندى، محمد،تهران، دار الکتب الإسلامیة،1407ق.
  28. کتاب الرجال، برقى، احمد بن محمد، تهران، دانشگاه تهران، 1342ش.
  29. لسان العرب، ابن منظور، محمد بن مکرم، بیروت، دار احیاء التراث العربی،1405.
  30. المـقالات والفـرق، اشعری قمی، سعد بن عبدالله، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، 1360.
  31. مقالات الإسلامیین، اشعری‌، أبوالحسن، آلمان ، ویسبادن : نشر فرانس شتاینر،۱۴۰۰.
  32. معرفة الحدیث و تاریخ نشره و تدوینه و ثقافته عند الشیعه الامامیه، بهبودی، محمد باقر، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، 1362ش.
  33. معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، خوئی، ابوالقاسم، بی جا، بی نا. 1413ق.
  34. مفردات ألفاظ القرآن، راغب اصفهانى، حسین بن محمد، بیروت، دار الشامیة. 1412.
  35. المیزان فی تفسیر القرآن، طباطبایی، محمدحسین، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، 1390ق.‏
  36. مجمع البیان فی تفسیر القرآن، طبرسی، فضل بن حسن، مصحح: فضل‏الله یزدى طباطبایى، تهران، ناصر خسرو، 1372ش.
  37. مجمع البحرین، طریحی، فخر الدین بن محمد، محقق: احمد حسینى اشکورى، تهران، مرتضوی، 1375ش.
  38. .منتهی المقال فی احوال الرجال، مازندرانی حائری، محمدبن اسماعیل، قم، موسسة آل البیت( علیهم السلام) لإحیاء التراث‏،1416ه.ق.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 26 آذر 1398
  • تاریخ بازنگری: 29 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 24 خرداد 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار