یکی از دعاهای مشهور در ماه رجب دعایی با مطلع «یا من أرجوه لکل خیر» است که شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان، متن و دستور خواندن آن را از اقبال الأعمال سید بن طاووس نقل کرده است. حالات امام صادق۷ به هنگام قرائت این دعا، طبق گزارش ابن طاووس، ابهاماتی دارد و شناخت حقیقت آن نیازمند فحص و بررسی است. جستجو در متون کهن حدیثی امامیه نشان میدهد که متونی شبیه این دعا در مصادری از جمله الکافی، رجال الکشی و مصباح المتهجد با اختلافاتی در متن، سند و نحوه قرائت وارد شده است. شواهدی وجود دارد که نشان میدهد در میان مصادر کهن، نزدیکترین متن به اقبال ابن طاووس، نقل کشی است. علامه مجلسی در زاد المعاد، نقل اقبال و کشی را تلفیق کرده و ظاهراً با استفاده از روایاتی از کتاب الدعاء الکافی، به تفسیر فقرات مبهم نقل ابن طاووس پرداخته است. منشأ کیفیت رایج در میان مؤمنان به هنگام قرائت این دعای شریف، تعلیم علامه مجلسی در زاد المعاد است. این پژوهش نشان میدهد که هر چند علامه مجلسی در تفسیر فقرات مبهم نقل ابن طاووس تا حدی صائب بوده است، ولی بخشی از تعلیم او با متن اقبال سازگار نمینماید. بررسی اسناد این دعا نشان میدهد که هیچ یک از متون دعا، سند صحیحی نداشته، ولی مجموعه قراین و شواهد، از جمله نقل شخصیتهایی همچون کلینی، کشی، شیخ طوسی و ابن طاووس میتواند این اطمینان را در انسان ایجاد کند که اجمالاً این مضامین از امام صادق۷ صادر گردیده است؛ هرچند نسبت به جزئیات و تفاصیل مربوط به آن (ازجمله ورود آن در زمان خاص یا قرائت آن به کیفیت مخصوص) چنین اطمینانی حاصل نمیشود.
الاقبال بالأعمال الحسنة، على بن موسى ابن طاووس، قم، اول، 1376ش.
الأمالی، محمد بن على بن بابویه صدوق، تهران، ششم، 1376ش.
بحار الأنوار، علامه محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، بیروت، دوم، 1403ق.
تاج العروس، محمد بن محمد زبیدى، بیروت، اول، 1414ق.
تاریخ بغداد، احمد بن على خطیب بغدادى، بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، اول، 1417ق.
التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، حسن مصطفوى، بیروت، قاهره، لندن، سوم، 1430ق.
تنقیح المقال فی علم الرجال(رحلی)، عبدالله مامقانى، بىنا، بىجا، اول.
تهذیب اللغة، محمد بن احمد ازهرى، ، بیروت، اول، 1421ق.
جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع، على بن موسى ابن طاووس، قم، اول، 1330ق.
جمهرة اللغة، ابن درید، محمد بن حسن، بیروت، اول، 1988م.
رجال الطوسی، محمد بن الحسن طوسى، قم، سوم، 1373ش.
خلاصة الاقوال، علامه حسن بن یوسف بن مطهر حلى، نجف اشرف، دوم، 1411ق.
رجال الکشی (إختیار معرفة الرجال کشى)، محمد بن عمر کشی، مشهد، اول، 1409ق.
زاد المعاد و مفتاح الجنان، علامه محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، بیروت، اول، 1423ق.
الذریعة إلى تصانیف الشیعة، محمد محسن (آقابزرگ) تهرانى، بیروت: دار الأضواء، سوم، 1403ق.
الصحاح، اسماعیل بن حماد جوهرى، بیروت، اول، 1376ق.
طبقات أعلام الشیعة، محمد محسن (آقابزرگ) تهرانى، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، اول، 1430ق.
عوالم العلوم و المعارف والأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال (مستدرک سیدة النساء إلى الإمام الجواد)، عبد الله بن نور الله بحرانى اصفهانى، قم، اول، 1413ق.
عیون أخبار الرضا7، محمد بن على بن بابویه صدوق، تهران، اول، 1378ق.
قاموس الرجال، محمد تقى شوشترى، قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة، مؤسسة النشر الإسلامی، دوم، 1410ق.
الکافی، محمد بن یعقوب کلینى، قم: دارالحدیث، اول، 1429ق.
کتابخانه ابن طاووس و احوال و آثار او، اتان کلبرگ، قم: کتابخانه عمومى حضرت آیة الله العظمى مرعشى نجفى; اول، 1371ش.
کتاب العین، خلیل بن احمد فراهیدى، قم، دوم، 1409ق.
کمال الدین و تمام النعمة، محمد بن على ابن بابویه صدوق، تهران، دوم، 1395ق.
لسان العرب، محمد بن مکرم ابن منظور، بیروت، سوم، 1414ق.
المحیط فی اللغة، اسماعیل بن عباد، بیروت، اول، 1414ق.
معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، ابوالقاسم خویى، بىنا، بىجا، پنجم، 1413ق.
معجم مقاییس اللغه، احمد بن فارس، قم، اول، 1404ق.
مقدمة الأدب، محمود بن عمر زمخشرى، تهران، اول، 1386ش.
مجمع البحرین، فخر الدین بن محمد طریحى، تهران، سوم، 1375ش.
مستدرکات علم رجال الحدیث، على نمازى شاهرودى، تهران: فرزند مؤلف، اول، 1414ق.
مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، محمد بن الحسن طوسى، بیروت، اول، 1411ق.
المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعى، احمد بن محمد فیومى، قم، دوم، 1414ق.
مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی، 1379 ش.
النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ابن اثیر، مبارک بن محمد، قم، چهارم، 1367ش.
نرم افزارها:
تراجم و کتابشناسی3، مؤسسه تحقیقات کامپیوتری نور.
رجال شیعه، مؤسسه تحقیقات کامپیوتری نور.
جامع الاحادیث، مؤسسه تحقیقات کامپیوتری نور.
مجموعه آثار سید بن طاووس، مؤسسه تحقیقات کامپیوتری نور.
)