درآمدی تحلیلی بر تبویب کتب حدیث

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

استاد دانشگاه علوم تحقیقات

چکیده

کتاب‏های حدیثی از دوره تدوین‏های رسمی که در دسترس است، از تبویب برخوردار بوده‏اند. این مقاله در صدد است با نگاهی تحلیلی و بیرونی به این تبویب‏ها، نخست تعریف و گونه‏شناسی نسبت بدان‏ها انجام دهد و سپس عوامل مؤثر بر تبویب را که عمدتاً به ویژگی‏های فردی مؤلف و زمانه او بر می‏گردد، با ذکر نمونه و شواهد نشان دهد. نیاوردن حدیث در باب مربوطه، نداشتن توجه لازم به احادیث معارض و مخالف، آوردن احادیث با مضمون عام در ذیل عنوان خاص بخشی از آسیب‏های تبویب‏های موجود است که برای مصونیت از آسیب‏ها راه‏کارهایی مانند مواجهۀ آگاهانه با تبویب‏های بازسازی مصادر اولیه و نمایه‏های موضوعی پیشنهاد شده است.

کلیدواژه‌ها


  1. اجتهاد و تقلید در فلسفه، محمدرضا حکیمی‌، دفتر نشر و فرهنگ اسلامی، تهران، 1378ش.
  2. اجوبة مسائل جار الله، بقلم: السید عبد الحسین شرف الدین الموسوی، الطبعة الثانیة 1373ھ،‌ مطبعة العرفان، صیدا 1953 م.
  3. اخباریگری، ؟؟؟
  4. الاستبصار،ابو جعفر محمد بن حسن طوسی (م ۴۶۰ ق).
  5. الاصول الستة العشر من الاصول الاولیة، تحقیق: ضیاء الدین المحمودی، دارالحدیث، 1423ق/ 1381ش، قم.
  6. اندیشه‌های تقریبی ابوالفتوح رازی، مهدی مهریزی، محمد قنبری، تهران: نشر علم، 1396.
  7. بازسازی متون کهن حدیث شیعه، سید محمد عمادی جایری، دار الحدیث، قم.
  8. بحار الانوار، تألیف: محمد‌باقر مجلسی (۱۰۳۷ ـ ۱۱۱۰ هجری).
  9. تاریخ بغداد، نوشته: ابوبکر خطیب بغدادی (م۴۶۳ق).
  10. تفسیر العیاشی، محمد بن مسعود عیاشی (م۳۲۰ق).
  11. تفسیر فرات الکوفی، اثر: ابوالقاسم فرات بن ابراهیم بن فرات کوفی (م۳۵۲ق).
  12. تهذیب الاحکام، اثر ابوجعفر محمد بن حسن طوسی (د ۴۶۰ق/ ۱۰۶۸م).
  13. تهذیب التهذیب، احمد بن على ابن حجر العسقلانی(م852ق)، ناشر: دار صادر، بیروت، لبنان، سال نشر 1325 ق.
  14. جامع احادیث الشیعه، با نظارت آیت‌الله بروجردی (م۱۳۸۰ق)، تاریخ نشر: ۱۳۸۰ش/۱۴۲۲ق.
  15. جرعه‌ای از دریا، سید موسی شبیری زنجانی، ناشر: مؤسسه کتاب‌شناسی شیعه، تاریخ نشر۱۳۹۰.
  16. حدیث پژوهی، مهدی مهریزی، ناشر: دار الحدیث، تاریخ نشر: 6 دی 1390.
  17. دانش‌نامۀ قرآن و حدیث، محمد محمدی ری‌شهری، ناشر، دار الحدیث، سال نشر: 1391.
  18. درس‌های شرح منظومه حکیم سبزواری، آیة اللّه رضی شیرازی، ویرایش و تنظیم: ف. فنا، انتشارات حکمت، تهران، دوم، 1378ش/ 1429ق.
  19. رجال الکشی، محمد بن عمر کشى (م4ق)، سال چاپ: 1409 ق‌.
  20. الشیخ الکلینی البغدادی و کتابه الکافی، ثامر العمیدی، قم: بوستان کتاب.
  21. صحیفه امام، ناشر: مرکز تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  22. الطبیعیات من الشفاء، منشورات مکتبة آیة اللّه العظمی مرعشی، قم، 1404ق.
  23. فصلنامه علوم حدیث، ش 30، زمستان 1380، مقاله: نقد متن، مهدی مهریزی.
  24. الکافی، کلینی (م۳۲۹ ق)، ناشر: دارالحدیث.
  25. مجموعه مقالات فارسی کنگره بین المللی ثقة الاسلام کلینی.
  26. محاضرات فی فقه الإمامیّة.
  27. من لا یحضره الفقیه، محمد بن علی ابن بابویه قمی (شیخ صدوق، م ۳۸۱ق).
  28. میزان الحکمة، محمد محمدی ری‌شهری، ناشر، دار الحدیث، سال نشر: ۱۳۸۴ش.
  29. وسائل الشیعة، اثر شیخ حر عاملی،ناشر: آل البیت، تاریخ نشر: سال ۱۴۱۴ق.
  30. وفیات الاعیان، اثر ابن خلکان، تاریخ نشر: میان ۱۲۵۶ ـ ۷۴م (۶۵۴ ـ ۷۱ق).