بررسی یک حوزۀ حدیثی، کمک قابل توجهی به تبیین تاریخ تحولات حدیث یک منطقه میکند. معرفی عالمان حدیثی حوزۀ کاشان در محدودۀ قرون پنجم و ششم و بررسی کتب نگاشتهشده توسط آنان، شناسایی اندیشههای حدیثی غالب بر این حوزه را در پیداشته و در نهایت تأثیر و تأثرات این حوزه را بر سیر حوزهها مشخص خواهد کرد. این جستار - که با روش توصیفی تحلیلی سامانیافته - به این نتیجه رسیده که دو جریان شاخص در این قرون بر حوزۀ حدیثی کاشان حاکم بوده است: اول، جریان فقهمحور شامل راویانی با عنوان فقیه و قاضی که شخصیت ممتاز این جریان، قطبالدین راوندی است و در آثار او ارتباطات فراوانی بین حوزۀ کاشان و حوزۀ بغداد میتوان یافت. دوم، جریان حدیثیـ ادبی شامل محدثانی ادیب که شخصیت گمنام و برجستۀ این جریان، سید ابوالرضا راوندی است که با در اختیارداشتن نسخه‌های اصیل از کتب شیعه و انتقال میراث حدیثی بغداد به کاشان، مسبّب حضور و رفت و آمد عالمانی بزرگ از سیر مراکز حدیثی، برای اقامت و تصحیح کتب حدیثی شیعه گردید.
أدعیة‌السر، ضیاء‌الدین أبوالرضا حسنی راوندی، تحقیق سعیدرضا علی‌عسکری، چاپ در مجموعۀ میراث حدیث شیعه به کوشش مهدی مهریزی، قم: دارالحدیث، 1380، دفتر چهارم.
الأربعون حدیثا، على بن عبیدالله (منتجبالدین)، قم: مؤسسة الإمام المهدى، 1408ق.
أعیان الشیعة، سید محسن امین، بیروت: دار‌التعارف للمطبوعات، چاپ اول، 1403ق.
الإقبال بالأعمال الحسنة، على بن موسى(ابن‌طاووس)، تحقیق جواد قیومى، قم: دفتر تبلیغات اسلامى، چاپ اول، 1376.
اهمیت نسخه‌های خطی برای مطالعۀ تاریخ تشیع، محمد کاظم رحمتی، مجلۀ میراث شهاب، تابستان و پاییز 1395، شمارۀ 84 و 85.
بحار‌الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة‌الأطهار، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم، 1403ق.
بغیة‌الطلب فی تاریخ حلب، عمر بن احمد( ابن‌عدیم)، تحقیق سهیل زکار، بیروت: دارالفکر، بی تا.
البلد‌الأمین و الدرع‌الحصین، ابراهیم بن على عاملى کفعمى، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ اول، 1418ق.
البیان، محمد بن مکى عاملی(شهید اول)، تحقیق محمد الحسون، قم: انتشارات محمد الحسون، چاپ اول، 1412ق.
تاج‌العروس من جواهر‌القاموس، محمد مرتضی حسینی زبیدی، بیروت: دارالفکر، چاپ اول، 1414ق.
تاریخ إصبهان (ذکر أخبار إصبهان)، احمد بن عبدالله (ابونعیم)، تحقیق حسن سید کسروی، بیروت: دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۰ق.
تاریخ قم، حسن بن محمد قمی، ترجمۀ علی بن حسن بن عبدالملک قمی، تحقیق محمدرضا انصاری، قم: کتابخانۀ آیت الله مرعشی، گنجینۀ مخطوطات اسلامی، ۱۳۸۵.
تاریخ‌الوزراء، نجم‌الدین ابوالرجاء قمی، به کوشش محمدتقی دانش پژوه، تهران: موسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1363.
التشریف بالمنن فی التعریف بالفتن، على بن موسى(ابن‌طاووس)، قم: مؤسسۀ صاحب‌الأمر، چاپ اول، 1416ق.
تشیع: تاریخ و فرهنگ، محمد کاظم رحمتی، قم: انتشارات مورخ، چاپ اول، 1395.
تهذیب‌الأحکام، محمد بن حسن طوسى، تحقیق حسن موسوی خرسان، تهران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
الجواهر‌السنیة فی الأحادیث‌القدسیة( کلیات حدیث قدسى)، محمد بن حسن حر عاملى، ترجمۀ زین‌العابدین کاظمى، تهران: انتشارات دهقان، چاپ سوم، 1380.
خصائص‌الأئمة، محمد بن حسین سید رضی، تصحیح محمد هادى امینى، مشهد: آستان قدس رضوى، چاپ اول، 1406ق.
دیوان، ضیاء‌الدین أبوالرضا حسنی راوندی، تحقیق سید جلال‌الدین محدث ارموی، تهران: مطبعة مجلس، چاپ اول، 1334.
الذریعة إلى تصانیف الشیعة، محمدمحسن آقابزرگ تهرانى، بیروت: دار الأضواء، چاپ سوم، 1403ق.
ذکرى الشیعة فی أحکام الشریعة، محمد بن مکى عاملی(شهید اول)، قم: مؤسسۀ آل البیت، چاپ اول، 1419ق.
راحة‌الصدور و آیة‌السرور، محمد بن علی بن سلیمان راوندی، تصحیح محمد اقبال، تهران: امیرکبیر، 1364.
رجال، احمد بن على نجاشی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ ششم، 1365.
رجال، محمد بن حسن طوسى، تحقیق جواد قیومى اصفهانى، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ سوم، 1427ق.
ریاض‌العلماء و حیاض‌الفضلاء، عبدالله بن عیسىبیگ افندى، تحقیق احمد‌حسینى اشکورى، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی، چاپ اول، 1431ق.
السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى، محمد بن منصور ابن‌ادریس حلّى، قم: دفتر انتشارات اسلامى، چاپ دوم، 1410ق.
شرح زندگی و شهادت حضرت سلطانعلی بن امام محمد باقر، عبدالرسول مدنی کاشانی، کاشان: مرسل، چاپ یازدهم، 1385.
الصحیفة السجادیة، على بن الحسین( زین العابدین)، قم: دفتر نشر الهادى، چاپ اول، 1376، دعای 53.
صفحة مشرقة عن تاریخ السماع و القرائة و الاجازة عند الامامیة (نسخة نهجالبلاغة بروایة السید الرواندی أنموذجا)، سیدحسن موسوی بروجردی، مجلۀ تراثنا، محرم الحرام و جمادی آلاخر 1433ق، شمارۀ 109و110.
غایة‌المراد فی شرح نکت الإرشاد، محمد بن مکى عاملی(شهید اول)، تحقیق رضا مختارى، قم: دفتر تبلیغات اسلامى، چاپ اول، 1414ق.
الفهرست، على بن عبیدالله (منتجبالدین)، تحقیق جلال‌الدین محدث، قم: کتابخانۀ آیت الله مرعشى نجفى، چاپ اول، 1366.
فی رحاب نهج‌البلاغه(5)؛ نهج‌البلاغه عبر‌القرون، سید عبدالعزیز طباطبایی، مجلۀ تراثنا، سال نهم، ربیع الثانی و رمضان 1414ق، شمارۀ 35و36.
کاشان در مسیر تشیع، مصطفی صادقی، قم: انتشارات شیعه شناسی، چاپ اول، 1386.
کشف‌الرموز فی شرح مختصر‌النافع، حسن بن ابى‌طالب یوسفى، فاضل آبى، تحقیق على‌پناه اشتهاردى ـ آقا حسین یزدى، قم: دفتر انتشارات اسلامى، چاپ سوم، 1417ق.
کنوز‌النجاح، علی بن حسن طبرسی، تحقیق غانم مَنسی طُعمة، کربلاء: العتبة الحسینیة المقدسة، چاپ اول، 1439ق.
الکافی( ط- الإسلامیة)، محمد بن یعقوب کلینى، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم ،1407ق.
المتبقی مـن مخطوطات نهجالبلاغة حتی نهایة القرن الثامن، سید عبدالعزیز طباطبایی، مجلۀ تراثنا، ویژه نامۀ شریف رضی، سال اول، شوال و ذی‌القعده و ذی الحجه 1406ق، شمارۀ 5.
المحاسن، احمد بن محمد برقی، تصحیح جلال‌الدین محدث، قم: دار الکتب الإسلامیة، چاپ دوم، 1371ق.
مختلف‌الشیعة فی أحکام‌الشریعة، حسن بن یوسف حلی ، قم: دفتر انتشارات اسلامى، چاپ دوم، 1413ق.
المزار، محمد بن مکى عاملی(شهید اول)، تحقیق محمدباقر موحد ابطحى، قم: مدرسۀ امام مهدى، چاپ اول، 1410ق.
مستدرک‌الوسائل و مستنبط‌المسائل، حسین بن محمد تقى نورى، قم: مؤسسة آل البیت، چاپ اول، 1408ق.
المصباح، ابراهیم بن على عاملى کفعمى، قم: دار الرضی، چاپ دوم، 1405ق.
المعتبر فی شرح المختصر، نجم‌الدین جعفر بن حسن محقق حلّى، قم: مؤسسۀ سید الشهداء، چاپ اول، 1407ق.
معجم البلدان، یاقوت حموى، بیروت: دار صادر، چاپ دوم، 1995م.
مکاتب فقه امامی ایران پس از شیخ طوسی تا پایگیری مکتب حله، احمد پاکتچی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق، چاپ اول، 1385.
مناقب آل أبی‌‌طالب، محمد بن علی (ابن‌شهرآشوب) ، قم: انتشارات علامه، چاپ اول، 1379ق.
موسوعة العلامة المرعشی، شهاب الدین مرعشی، به اهتمام محمد اسفندیاری و حسین تقی‌زاده، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، چاپ اول، 1389.
مهج‌الدعوات و منهج‌العبادات، على بن موسى(ابن‌طاووس)، قم: دار الذخائر، چاپ اول، 1411ق.
نقض، عبد‌الجلیل قزوینی رازی، تحقیق سید جلال‌الدین محدث أرموی، تهران: انجمن آثار ملی، 1358.
نهج‌البلاغه عبر‌القرون(7)، شروحه حسب التسلسل الزمنی؛ منهاج‌البراعة فی شرح نهجالبلاغة، سید عبدالعزیز طباطبایی، مجلۀ تراثنا، سال دهم، محرم و جمادی الآخر 1415ق، شمارۀ 38 و39.
الیقین باختصاص مولانا علی بإمرة المؤمنین، على بن موسى(ابن‌طاووس)، تحقیق اسماعیل أنصارى زنجانى، قم: دار‌الکتاب، چاپ اول، 1413ق.
سلامی, محمد, & قاسم پور, محسن. (1400). جریانهای حدیثی شیعۀ کاشان در قرون پنجم و ششم. فصلنامه علمی علوم حدیث Ulum-i Hadth, 26(3), 134-155. doi: 10.22034/hs.2021.13278
MLA
محمد سلامی; محسن قاسم پور. "جریانهای حدیثی شیعۀ کاشان در قرون پنجم و ششم". فصلنامه علمی علوم حدیث Ulum-i Hadth, 26, 3, 1400, 134-155. doi: 10.22034/hs.2021.13278
HARVARD
سلامی, محمد, قاسم پور, محسن. (1400). 'جریانهای حدیثی شیعۀ کاشان در قرون پنجم و ششم', فصلنامه علمی علوم حدیث Ulum-i Hadth, 26(3), pp. 134-155. doi: 10.22034/hs.2021.13278
VANCOUVER
سلامی, محمد, قاسم پور, محسن. جریانهای حدیثی شیعۀ کاشان در قرون پنجم و ششم. فصلنامه علمی علوم حدیث Ulum-i Hadth, 1400; 26(3): 134-155. doi: 10.22034/hs.2021.13278
)