تحلیل سندی و فقه الحدیثی روایات تخریب مساجد توسط امام زمان(عج)

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 معلم/ دبیرستان دخترانه علوم و معارف اسلامی شهید مطهری

2 استاد دانشگاه علوم تحقیقات

3 استاد دانشگاه تهران

10.22034/hs.2021.50029.3101

چکیده

در روایات اسلامی خبر از وقایع خاصی همچون تخریب خانه کعبه و برخی مساجد و اماکن مقدس در زمان ظهور امام زمان(عج) داده شده است. این نوع روایات در میان احادیث شیعه موجب انتقاداتی به عقاید این مکتب در موضوع مهدویت شده است. فلذا تحلیل سندی و فقه الحدیثی این روایات، به جهت پالایش میراث حدیثی شیعه و پاسخگویی به شبهات ضروری است.
در این باره 9 روایت در منابع حدیثی شیعه وجود دارد که سند 8 روایت ضعیف و 1 روایت صحیح است و از لحاظ دلالی مراد از تخریب بازگرداندن این اماکن به حالت اولیه یا خالی کردن آن ها از بدعت ها و عدم تأثیرپذیری از ابنیه اشرافی مانند قصرها و عدم تشبّه به عمل مجوس و همچنین رفع مزاحمت برای همسایگان می باشد.

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم
إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، شیخ محمد بن حسن حر عاملى، بیروت: اعلمی، 1425ق.
الإرشاد فی معرفة حجج اللّٰه على العباد، محمد بن محمد مفید، قم: کنگره شیخ مفید، 1413ق.
إعلام الورى بأعلام الهدى، فضل بن حسن طبرسى، تهران: اسلامیه، چاپ سوم، 1390ق.
بحار الانوار، محمد باقر مجلسی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1403ق.
البدایة و النهایة، ابن کثیر، بیروت: دار احیاء التراث العربی، بی‏تا.
تاج العروس من جواهر القاموس‏، محمد مرتضى زبیدی، بیروت: ‏دارالفکر، 1414ق.
تاریخ الغیبة الصغرى، محمد صدر، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات، 1412ق.
تعلیقات بر تهذیب الأحکام، علی اکبر غفاری، تهران: مکتبة‏الصدوق، بی‏تا.
تهذیب الأحکام، محمد بن الحسن طوسى، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1407ق.
تهذیب اللغة، محمد بن احمد ازهرى، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 2001م.
جامع أحادیث الشیعة، آقا حسین بروجردى، تهران: انتشارات فرهنگ سبز، 1386ش.
الخرائج و الجرائح، قطب الدین سعید بن هبة الله راوندى، قم: مؤسسه امام مهدى ؟عج؟، 1409ق.
خلاصة الأقوال فی معرفة الرجال، حسن بن علی حلی، قم: نشر الفقاهة، 1417ق.
دراسات فی علم درایة، غفاری، علی اکبر، تهران: دانشگاه امام صادق۷، چاپ چهارم، 1394ش.
دعائم الإسلام‏، ابن حیون، قم: مؤسسة آل البیت‏، چاپ دوم، 1385ق.
دلیل روشن، نصرت‏الله آیتی، قم: آینده روشن، 1393ش.
رجال النجاشی، احمد بن على نجاشى، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ ششم، 1365ش.
الرجال، حسن بن علی بن داود حلی، تهران: دانشگاه تهران: 1342ش.
الرجال، محمد بن حسن طوسى، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ سوم، 1373ش.
رجال‏ الکشی(اختیار معرفة الرجال)، محمد بن عمر کشى، قم‏: مؤسسة آل البیت‏، 1363ش.
روضة المتقین فی شرح من لا یحضره‏الفقیه، محمدتقى مجلسى، قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور، چاپ دوم، 1406ق.
روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، محمد بن احمد فتال نیشابورى، ، قم: انتشارات رضی، 1375ش.
ریاض الأبرار فی مناقب الأئمة الأطهار، نعمت الله بن عبد الله جزایرى، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی‏، 1427ق.
سرور أهل الإیمان فی علامات ظهور صاحب الزمان۷، بهاءالدین علی بن عبدالکریم نیلی، قم: دلیل ما، 1384ق.
الصحاح‏ تاج اللغة و صحاح العربیة، أبو نصر جوهری، بیروت: دارالعلم للملایین، چاپ چهارم، 1407ق.
صحیح البخاری، محمد بن اسماعیل بخاری، بیروت: دار ابن کثیر، 1407ق.
الصراط المستقیم إلى مستحقی التقدیم، على من محمد عاملى نباطى، نجف: المکتبة الحیدریة، 1384ق.
الغیبة، محمد بن حسن طوسى، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، چاپ سوم، 1425ق.
فرهنگ جدید عربی – فارسی: ترجمه منجد الطلاب، فوادافرام البستانی، مترجم: محمد بندرریگی، تهران: اسلامی، 1389ش.
فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول، محمد بن حسن طوسى، قم: مکتبة المحقق الطباطبائی، 1420ق.
القاموس المحیط، محمد بن یعقوب فیروزآبادی، بیروت: مؤسسة الرسالة للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ هشتم، 1426ق.
قاموس القرآن، على اکبر قرشى، تهران: ‏دار الکتب الاسلامیة، چاپ ششم، 1412ق.
الکافی، محمد بن یعقوب کلینى، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، 1407ق.
کتاب العین‏، خلیل بن أحمد فراهیدى، قم‏: نشر هجرت‏، چاپ دوم‏، 1409ق.
کشف الغمة فی معرفة الأئمة، على بن عیسى اربلى، تبریز: بنی هاشمی، 1381ق.
لسان العرب‏، ابن منظور، بیروت: ‏دار الفکر، چاپ سوم‏، 1414ق.
لغت‏نامه دهخدا، علی اکبر دهخدا، تهران: موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ دوم، 1377ش.
لوامع صاحبقرانى، محمدتقى مجلسى، قم: موسسه اسماعیلیان، چاپ دوم، 1414ق.
مجمع البیان، فضل بن حسن طبرسى، تهران: ناصرخسرو، چاپ سوم، 1372ش.
مدینة المعاجز، هاشم بن سلیمان بحرانى، قم: مؤسسة المعارف الإسلامیة، 1413ق.
مستدرک الوسائل و مستنبط الوسائط، حسین بن محمد تقى نوری، قم: موسسه آل البیت:، 1408ق.
معجم ‏رجال ‏الحدیث، ابوالقاسم خویی، بی‏جا، بی‏نا، چاپ پنجم، 1413ق.
معجم مقاییس اللغة، أحمد بن فارس‏، قم: ‏مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق.
مفردات ألفاظ القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانى، بیروت: دار القلم، 1412ق.
ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، محمدباقر مجلسى، قم‏: کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی، 1406ق‏.
من لا یحضره‏الفقیه،‏ محمد بن على ابن بابویه، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، چاپ دوم‏، 1413ق.
مناقب آل أبی طالب۷، محمد بن على بن شهر آشوب، قم: علامه، 1379ق.
نشانه‏هایى از دولت موعود، نجم الدین طبسى، قم: بوستان کتاب قم، چاپ سوم، 1386ش.
النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، ابن اثیر مبارک بن محمد جزری، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان‏، چاپ چهارم، 1367ش.
الوافی‏، محمد محسن بن شاه مرتضى‏ فیض کاشانى، اصفهان: ‏کتابخانه امام أمیر المؤمنین على۷، 1406ق.
وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، علی بن احمد سمهودی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1971م.
پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیة الله مکارم شیرازی.