تحلیل روابط بینامتنی روایات کتاب الامامه «مسند الإمام الرضا(ع)» و قرآن

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه شاهد

2 هیئت علمی/ دانشگاه شاهد

10.22034/hs.2021.49659.2961

چکیده

پدیده بینامتنیت از تحولات دنیای ادبیات است. بر مبنای این پدیده هر متنی اثرپذیر از متن‌های قبلی و اثرگذار بر متن‌های بعدی می‌باشد و هیچ متن منحصر به فردی وجود ندارد، این همان حقیقتی است که در گذشته با تعابیری چون: اقتباس، سرقت ادبی، تلمیح و انتحال شناخته می‌شد. از آن‌جا که سخنان معصومان(ع) متأثر از آیات قرآن هستند می‌توان با استفاده از روابط بینامتنی به تحلیل چگونگی ارتباط آن‌ها با آیات پرداخت. نظر به اهمیت تبیین اثرپذیری روایات امام رضا(ع) از آیات قرآن در موضوع امامت، این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی در پی پاسخ به این سؤال است که تحلیل روابط بینامتنی روایات کتاب الامامه مسند امام رضا(ع) و قرآن چگونه است؟ با تحلیل آیات قرآن و روایات کتاب الامامه مسند امام رضا(ع) در قالب سه نوع رابطه بینامتنی: واژگانی، گزاره‌ای(متنی) و اشاره‌ای روشن گردید

کلیدواژه‌ها


قرآن کریم، ترجمه محمد مهدی فولادوند.
اخبار و آثار حضرت امام رضا۷، عزیز الله عطاردى، تهران: کتابخانه صدر،1397ق.
اطیب البیان فی تفسیر القرآن، آیة الله طیب، تهران: انتشارات اسلام، 1378ش.
الأمالی، محمد بن محمد مفید، قم: کنگره شیخ مفید، 1413ق، چاپ اول‏.‏
البرهان، هاشم بن سلیمان بحرانی، قم: مؤسسة البعثه قسم الدراسات الاسلامیه، 1415ق.
تجلی قرآن و حدیث در شعر فارسی، سید محمد راستگو، تهران: انتشارات سمت، 1396ش.
تسنیم، عبدالله جوادی آملی، قم: إسرا، 1389ش.
تفسیر العیاشی، محمد بن مسعود عیاشی، تهران: مکتبه العلمیه الاسلامیه، 1380ق.
التفسیر الکبیر، محمد بن عمر فخر رازی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1420ق.
تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، تهران: دار الکتب الاسلامیه، چاپ دهم، 1374ش.
تفسیر نور الثقلین، عبد علی بن جمعه عروسی حویزی، قم: اسماعیلیان، 1415ق.
تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران: مرکز فرهنگی درس‌‌‏هایی از قرآن، 1388ش، چاپ اول.
جامع البیان، محمد بن جریر طبری، بیروت: دار المعرفه، 1412ق.
الخصال، محمد بن علی بن بابویه صدوق، قم‏: جامعه مدرسین،1362ش.
الدر المنثور فی التفسیر المأثور، عبد الرحمن بن ابی بکر سیوطی، قم: کتابخانه عمومی حضرت آیة الله العظمی مرعشی نجفی، 1404ق.
رجال الکشی، محمد بن عمرکشى، مشهد: مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، 1409ق.
شرح نهج ‏‏البلاغه، عز الدین ابو الحامد ابن ابی الحدید، قم: کتابخانه عمومی آیة الله مرعشی نجفی، 1404ق.
الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، تصحیح: علی ‏اکبر غفاری و محمدآخوندی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، 1407ق.
مجمع البیان فى تفسیر القرآن، فضل بن حسن طبرسی، تهران: انتشارات ناصر خسرو، 1372ش.
المستدرک علی الصحیحین، محمد بن عبدالله حاکم نیشابوری، بیروت: دار التأصیل، 1435ق.
مسند الإمام الرضا أبی الحسن علی بن موسی۷، عزیز الله عطاردی، مشهد: آستان قدس رضوی، 1406ق.
المیزان، محمد حسین طباطبایی، قم: دفتر انتشارات اسلامی، 1374ش.
«اشکال التناص الشعری البیاتی نموذجا»، احمد طعمة حلبی، مجلة الموقف الادبی، 2007، العدد 430.
 ‏«بررسی روابط بینامتنی قرآنی در صحیفه رضویه ‏»، قاسم مختاری؛ سحرمحبی، نشریه حسنا، 1393ش، سال ششم.
 ‏«بررسی روابط تناص قرآنی در صحیفه رضویه ‏»، سام چابکسوار، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی مراغه، 1395 ش.
«بینامتنی قرآن کریم با صحیفه سجادیه»، محمد رضا ستوده نیا؛ زهرا محققیان، دو فصلنامه پژوهش‌‏های زبان شناختی قرآن، 1395ش، سال پنجم، شماره اول.
«بینامتنی قرآنی در اشعار سفیان بن مصعب عبدی»، ابوالفضل رضایی؛ رقیه خرمی، پژوهش‌‏های قرآن وحدیث، سال چهل و نهم، 1395ش، شماره دوم.
‏«بینامتنی قرآنی و روایی در شعر سید حمیری»، قاسم مختاری، غلامرضا شائقی، فصلنامه لسان مبین، 1389ش، سال دوم، شماره دوم.
«تأملی برنظریه بینامتنیت رولان بارت»، بهمن نامور مطلق، روزنامه ایران، 1386ش، شماره 3760.
‏«خوانش رابطه بینامتنی شعررضوی معاصر و قرآن کریم ‏»، فرنگیس شاهرخی ‏‏شهرکی، خلیل بیگ زاده، اسماعیل صادقی، فصلنامه علمی- پژوهشی علوم انسانی، بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا۷، تابستان 1396، سال پنجم، شماره 18.