1
دانشجوی مقطع دکترای گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
2
دکترمحمد حسین بیات، استاد، گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.
10.22034/hs.2023.50395.3218
چکیده
عوامل متعددی در جوامع مختلف بر وضعیت زنان اثر گذاشته است. برهه‌ای از این زمان، سده اول و دوم هجری است که با ظهور اسلام، وضعیت زنان، ابتدا در منطقه حجاز و با فتوحات، در بخشی از غرب آسیا تحت تاثیر قرار گرفت. فرهنگ‌های مختلف با قوانین جدید اسلام درآمیخت و وضعیتی جدید را برای زنان به‌وجود آورد که بخشی از آن مربوط به قبل از اسلام و بخشی مربوط به بعد از اسلام بود. از جمله، خرده‌فرهنگ زنده‌در‌گور‌کردن زنان که قبل از اسلام وجود داشت و بعد از اسلام ممنوع شد. این پژوهش به بررسی یکی از گزارههای این فرهنگ میپردازد که در قالب روایت از پیامبرص آمده است. در این تعبیر قبر و همسر برای زن به‌عنوان پوشش در نظر گرفته شده و قبر برای پوشاندن او برتر از همسر است. براساس روش تاریخ‌گذاری تحلیلی اسناد - متن و تعیین حلقه مشترک که اصالت متنی این روایت به قبل از اسلام و ایجاد سند آن به دوره بعد از اسلام برمی‌گردد. کارکرد این تعبیر جاهلی، کنترل و محدویت زنان در مسائل اقتصادی و کاهش نفوذ در مناصب حاکمیتی است. اگرچه این روایت در جریان فقهی احکام زنان نیز اثر گذاشته است.
)