مبانی حدیث شناخت محدثان اخباری معتدل اصفهان در سده های یازدهم و دوازدهم

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه آزاد

2 استاد دانشگاه علوم تحقیقات

3 دانشیار دانشگاه قم

10.22034/hs.2023.50447.3233

چکیده

جریان حدیثی غالب محدثان شیعی، در سده یازدهم و دوازدهم ، جریان اخباری معتدل است. ظاهر امر این است که ایشان به صرف وجود حدیث در مجامع حدیثی به صحت آن حکم می کنند؛ولی در حقیقت مبانی جهت شناخت حدیث دارند و در عمل بدان ها پایبند هستند. ایشان در عمل سند و متن حدیث را مورد بررسی قرار می دهند. از دیدگاه ایشان خبر واحد به دلیل سیره علما و آیه های نفر و نبا دارای حجیت است. برخی از مبانی ایشان جهت شناخت و تعامل با حدیث عبارت است از: حجیت ظواهر قرآن و استناد به آن در شرح روایات، رویکرد میانه به عقل، نگاه دوگانه به اجتهاد، پذیرش تقسیم رباعی حدیث، پذیرش وجود تعارض غیر مستقر در روایات و توجه به علم رجال. مقاله به روش تحلیل محتوا از نوع توصیفی تحلیلی انجام شده و گردآوری مطالب به روش کتابخانه ای صورت پذیرفته است. در تحلیل موضوع از داده های منابع شرح الحدیثی محدثان اخباری معتدل سده های یازدهم و دوازدهم مدرسه حدیثی اصفهان استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آشنایی با بحار الأنوار، احمد عابدی، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، 1378ش.
الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، محمد بن حسن طوسی، تهران، دارالکتب الاسلامیة، بی‏تا.
بحار الأنوار الجامعة لدررر أخبار الأئمة:، محمد باقر مجلسی، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1403ق.
تهذیب الاحکام، أبوجعفر محمد بن الحسن الطوسی (م460ق)، بیروت، دارالاضواء، 1413ق.
الحدائق الناظره فی احکام العتره الطاهره، یوسف البحرانی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1405ق.
الرعایه فی علم الدرایه، شیخ محمد بن حسین بن عبدالصمد الحارثی العاملی بهایی، الطبعه الاولی، قم، مکتبه آیة الله المرعشی النجفی، 1408ق.
روش فهم حدیث، عبدالهادی مسعودی، چاپ اول، تهران، سمت، 1384ش.
روضه المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، محمدتقی مجلسی، قم، بنیاد فرهنگ اسلامی، 1367ش.
شرح اصول الکافی، محمدصالح المازندرانی، ضبط و تصحیح: علی عاشور، بیروت، داراحیاءالتراث العربی، 1421ق.
الفوائد الرجالیه، مهدی الکجوری الشیرازی، تحقیق: محمدکاظم رحمان ستایش، قم، دار الحدیث، الطبعه الاولی، 1382ش.
الکافی، ابوجعفر محمد بن یعقوب الکلینی، صححه وعلق علیه: علی‏ اکبر الغفاری، تهران، دارالکتب الإسلامیة، 1388ق.
کشف الاسرار فی شرح الاستبصار، سید نعمت الله جزایری.
مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول، محمد باقر مجلسی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1363ش.
مستدرک الوسائل ومستنبط المسائل، حسین بن محمدتقی النوری الطبرسی، قم، مؤسسۀ آل‏البیت لاحیاء التراث، 1409ق.
مشرق الشمسین(ضمن الحبل المتین)، شیخ محمد بن حسین بن عبدالصمد الحارثی العاملی بهایی.
معجم مصطلحات الرجال و الدرایه، محمدرضا جدیدی‏نژاد، با اشراف محمدکاظم رحمان ستایش، قم، دارالحدیث، الطبقة الاولی، 1380ش.
الوافی، محمدحسن الفیض الکاشانی، اصفهان، مکتبه الامام امیرالمومنین علی۷، الطبعه الاولی، 1365ش.
الوجیزه فی علم الدرایه، شیخ محمد بن حسین بن عبدالصمد الحارثی العاملی البهایی، بیروت، دار الأضواء، الطبعه الاولی، 1405ق.
وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، الشیخ محمد بن الحسن الحر العاملی، قم، مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث العربی، الطبعة الاولی، 1409ق.
یادنامه مجلسی(3-1)، عبدالهادی مسعودی و هادی ربانی، قم، دارالحدیث، چاپ اوّل، 1381ش.
«علامه مجلسی و نقد دیدگاه‏های فلسفی»، علی نصیری، علوم حدیث، ش26، ص70 - 95.