معنایابی اصطلاح‌های درون حدیثی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

ریاست پژوهشکده تفسیر اهل بیت پژوهشگاه دارالحدیث

10.22034/hs.2024.50642.3308

چکیده

برخی واژه ها یا عبارت‌ها تبدیل به اصطلاح می‌شوند و معنا یا کاربردی نوپدید در کنار معنای لغوی و اصلی خود می‌یابند. معنای بیشتر این کاربردهای جدید را نمی توان در کتاب های متداول لغت یافت و دستیابی به معنای آنها شیوۀ دیگری می طلبد. مقاله پیش رو، در پی ارائه شیوه‌هایی برای معنایابی اصطلاح‌های به کار رفته در متون حدیثی است و آن را در نمونه هایی به کار برده است. شیوه نخست، مراجعه به احادیث تبیین کننده است که یکی از منابع غنی آن، معانی الاخبار شیخ صدوق است. در شیوه دوم یا شیوه تقلیدی، به کتاب های غریب الحدیث و نیز شرح حدیث مراجعه می کنیم و معنای ارائه شده ایشان را می پذیریم. در شیوه سوم یا اجتهادی، همه کاربردهای واژه یا عبارت را گرد می‌آوریم و دسته بندی می کنیم؛ سپس به تحلیل و حدس زدن معنا می پردازیم و در پایان به نسبت سنجی معنای حدسی با سیاق متنی و مقامی اقدام می کنیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات