بررسی سندی و محتوایی گزاره حدیثی «الصَّبْرُ عَلَى الْوَحْدَةِ عَلَامَةُ قُوَّةِ الْعَقْل‏»

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

2 استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

3 دانشگاه علوم اسلامی رضوی

10.22034/hs.2024.50806.3384

چکیده

مفصل‌ترین حدیث «کتاب العقل و الجهل» اصول‌الکافی حاوی سفارش‌های پربار امام‌کاظم‌ (علیه السلام) به هشام‌ بن ‌حکم است. علیرغم توصیه‌های فراوانِ آموزه‌های دینی به ‌ارتباط با دیگران در فرازی از این حدیث نه‌تنها از تنهایی نهی ‌نشده بلکه صبر بر آن نشانه‌ای برای کمال عقل شمرده شده ‌است. نوشتار پیش‌رو با روشکتابخانه‌ای وتحلیل محتوا درپی پاسخ به این سؤالات است که سند حدیث چگونه است و رابطه میان صبر بر تنهایی و قوت عقل چیست؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد براساس وثوق سندی حدیث ضعیف ارزیابی می‌شود اما قرائن محتوایی مثبِت ارتباط صبر برتنهایی و قوت‌عقل است. در آموزه‌های دینی صبر بر تنهایی به ‌دلیل اجتناب از معاشرت مذموم و استقلال اندیشه و پایداری در مسیرحق، حکایت از قوت قدرت‌ عاقله خواهدداشت. نتایج نیز حاکی از آن است که آگاهی و رشد عقلانی همچنین درک ماهیت پدیده تنهایی بر مبنای خداباوری از جمله عوامل مؤثر در تقویت صبر بر تنهایی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات