اصالت نقل عین الفاظ سخنان معصومان (ع) در روایات شیعه

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

پردیسان، خیابان شهیدان تقوی، خیابان شهید مسلم قلی پور، هزاره هشتم طلاب، مجتمع ملاصدرا، بلوک 4 واحد 1

10.22034/hs.2024.48427.2528

چکیده

احادیث از منابع اصلیِ تمام علومِ‌اسلامی‌است،برای پایه‌ریزی علوم طبق احادیث، چگونگی شیوه‌ی‌نقلِ احادیث اهمیت‌ دارد؛ زیرا اگر قاعده‌ی‌اولیه نقل‌ِعین‌ِالفاظ احادیث باشد، درصورت تردید و عدم‌ِقرینه بر نقل‌ِمعنا، به‌صدور الفاظ احادیث‌ِ معتبر از معصوم حکم‌می‌شود و جزئیّات و ظرافت‌های عباراتِ آن‌‌احادیث، معتبرست. ائمه(ع)نقل‌ِمعنای روایات را درصورت عدم‌ِتوانایی راوی بر نقل‌ِعین‌ِالفاظ سخنانشان جایزدانسته‌اند، ولی جواز نقل‌ِمعنا به‌معنای رواج این شیوه بین اصحاب‌ِمعصومان(ع)و کثرت روایات نقل‌ِمعناشده در احادیث موجود نیست؛ زیرا جواز نقل‌ِمعنا مشروط به محدودیت‌هایی‌است و انتقال‌ِ‌ تمام‌ِ معانیِ روایات ذو‌وجوه برای راویان دشوار است. با تأمل در روایات و تحلیل تاریخ‌ِحدیث‌ِشیعه، مشخص‌می‌شود که اصل‌ِاولیه در روایات معتبر شیعه، نقل‌ِعین‌ِالفاظ احادیث است؛ زیرا ائمه(ع)بر کتابت و نقل‌ِعین‌ِالفاظ سخنانشان تأکید داشته و این شیوه‌ی‌ نقل را ارجح دانسته‌اند و درجلساتی سخنانشان را بر اصحاب املا‌می‌کردند و اصحاب معروفی که روایات آنان به کتب‌ِاربعه و دیگر کتب حدیثی‌ِمعتبرِمتقدّم راه‌ یافته‌است، در مجالس صدورِحدیث، عین‌ِالفاظ احادیث را می‌نوشتند، درنتیجه غالباً عینِ‌الفاظ احادیث ثبت و نقل‌می‌شده‌است.

کلیدواژه‌ها


قرآن‌کریم.
إقبال الأعمال، علی‌بن‌موسی ابن‌طاووس، تهران، دارالکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1409ق.
الأمالی، محمد بن حسن طوسی، قم، دارالثقافة، چاپ اول، 1414ق.
آسیب‌شناخت حدیث، عبدالهادی مسعودی، قم، انتشارات زائر، چاپ اول، 1389ش.
تنقیح‌المقال فی علم الرجال، عبدالله مامقانی، بی‌نا (3 جلدی)، بی‌جا، چاپ اول، بی‌تا.
توحید المفضل، مفضل‌بن‌عمر، قم، نشر داوری، چاپ سوم، بی‌تا.
الخصال، محمد بن علی ابن‌بابویه، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، 1362ش.
در پرتو حدیث، عبدالهادی مسعودی، قم، دارالحدیث، چاپ دوم، 1391ش.
دلائل الإمامة، محمد بن جریر طبری آملی، قم، بعثت، چاپ اول، 1413ق.
رجال الکشی (اختیار معرفة الرجال)، محمد بن عمر کشّی، مشهد، دانشگاه مشهد، چاپ اول، 1409ق.
روضة المتقین فی شرح من لایحضره الفقیه، محمدتقی مجلسی، قم، مؤسسه فرهنگی کوشانبور، چاپ دوم، 1406ق.
شرح الکافی، محمدصالح مازندرانی، تهران، المکتبة الاسلامیة، چاپ اول، 1382ش.
الصحیفة السجادیة، علی بن الحسین، قم، الهادی، چاپ اول، 1376ش.
عیون أخبار الرضا، محمد بن علی ابن‌بابویه، تهران، نشر جهان، چاپ اول، 1378ق.
الکافی، محمد بن یعقوب کلینی، تهران، دارالکتب الاسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
کنز الفوائد، محمد بن علی کراجکی، قم، دار الذخائر، چاپ اول، 1410ق.
کمال‌الدین و تمام‌النعمة، محمد بن علی ابن‌بابویه، تهران، اسلامیه، چاپ دوم، 1395ق.
مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محمد باقر مجلسی، تهران، دارالکتب الاسلامیة، چاپ دوم، 1404ق.
معانی الأخبار، محمد بن علی ابن‌بابویه، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، 1403ق.
مهج الدعوات و منهج العبادات، علی بن موسی ابن‌طاووس، قم، دار الذخائر، چاپ اول، 1411ق.
نهایة الوصول إلی علم الأصول، حسن بن یوسف علامه حلی، قم، مؤسسة الإمام الصادق، چاپ اول، 1425ق.