واکاوی عوامل اجتماعی و سیاسی مؤثر بر جامع نگاری در شیعه در قرن 3 و 4 هجری

کبیری راد, محسن; موسوی, سید محسن; یاربی, احسان

doi:10.22034/uh.2024.51294.3483

واکاوی عوامل اجتماعی و سیاسی مؤثر بر جامع نگاری در شیعه در قرن 3 و 4 هجری

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجو دکتری علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

² استادیار دانشگاه مازندران دانشکده الهیات و معارف اسلامی

³ دانشجو دکتری تاریخ اسلام، دانشگاه تربیت مدرس؛ تهران

10.22034/uh.2024.51294.3483

چکیده

از مهم‌ترین میراث به‌جای‌مانده از متقدمان شیعه که نزد علما و فرهیختگان تشیع نقش بسزایی دارد و عامل اصلی شکل‌گیری رفتار و فرهنگ شیعی است، کتب جوامع حدیثی است. این کتاب‌ها همواره در تاریخ موزد استفاده بزرگان مکتب برای صدور احکام شرعی و عقیدتی بوده است. سؤال اصلی پژوهش حاضر آن است که چرا با وجود میراث حدیثی شیعه در قرن 3 و 4 هجری، بزرگانی چون مرحوم کلینی، شیخ صدوق و شیخ طوسی تمام زحمت خود را در جهت نگارش این کتب نمودند با وجود آنکه میراث شیعه به صورت اصول اربعمائة و... موجود بوده است. در این جستار به روش توصیفی ـ تحلیلی به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که چه عواملی سیاسی و اجتماعی نویسندگان جوامع حدیثی را به نگارش کتاب‌های جامع وا داشت و خاستگاه اجتماعی و سیاسی این کتاب‌ها چه بوده است؟ که با استفاده از منابع تاریخی و حدیثی این نتیجه حاصل شد که عوامل اجتماعی و سیاسی گوناگونی سبب شد تا نگارنده‌های کتب اربعه حدیثی به این مهم دست یازند و بویژه فقدان امام معصوم و احتیاج به پاسخ‌گویی به نیازهای مختلف جامعه موجب نگارش گردید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات