تحلیل سندی و معرفت‌شناختی گزاره «من یمت یرنی» در میراث حدیثی

عربی آیسک, علی; ربانی خواه, احمد; عبادی, مهدی

doi:10.22034/uh.2025.52048.3618

تحلیل سندی و معرفت‌شناختی گزاره «من یمت یرنی» در میراث حدیثی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران

² استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

³ استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

10.22034/uh.2025.52048.3618

چکیده

گزاره‌های حدیثی، همراه با آیات قرآن کریم، از مهم‌ترین منابع دستیابی به معارف دینی‌اند. یکی از تعابیر مشهور منسوب به امیر مؤمنان(ع)، عبارت «مَنْ یَمُتْ یَرَنِی» است که از سده سوم در منابع روایی دیده شده و در انتساب آن به امام علی(ع) یا سید اسماعیل حِمیری، شاعر مدافع اهل بیت، اختلاف‌نظر وجود دارد. برداشت اندیشمندان مسلمان از چگونگی رؤیت محتضر با امام معصوم(ع) نیز گوناگون بوده است. پژوهش حاضر با روش توصیفی–تحلیلی و رویکرد تحلیل محتوا، به بررسی سند و محتوای این گزاره پرداخته است. یافته‌ها نشان می‌دهد این تعبیر، سروده‌ای از سید حمیری است، اما مضمون آن با روایات موجود هم‌سویی دارد. با توجه به شواهد متون دینی و فقدان منع عقلی، رؤیت در این عبارت بر معنای ظاهری (رؤیت جسمانی) دلالت دارد. این گزاره از منظر معرفت‌شناسی نیز حائز اهمیت است؛ چراکه نوعی تجربه شهودی نسبت به امام معصوم (ع) در لحظه مرگ را مطرح می‌کند که مرز میان رؤیت حسی و معرفت حضوری را در سنت دینی روشن می‌سازد و بیانگر اتصال همیشگی میان مولا و پیروان ایشان است.

کلیدواژه‌ها