استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.
10.22034/uh.2025.51928.3598
چکیده
در منابع روایی شیعه و اهلسنت، گزارشی به نقل از پیامبر(ص) با این مضمون آمده است که: «امتی که من اولین و عیسی(ع) آخرین آن باشد، هلاک نمیشود». گونه دیگری از این گزاره، نام مهدی(ع) را نیز به عنوان اوسط یا وسط این امت به شمار آورده است؛ همچنین در برخی منابع روایی شیعه، در کنار پیامبر(ص)، از دوازده امام یادشده است. حال در این میان، متن معیار و اصیل، کدام یک از گزارههاست؟ پژوهه حاضر با در نظر گرفتن این اصل که احادیث غالباً در خلأ وارد نشدهاند و میتوانند با برخی از وقایع تاریخی مرتبط باشند، به گونهشناسی و تبارشناسی نقلهای مختلف این روایت با رویکردی جریانشناسانه و گفتمانشناسانه میپردازد. نتایج نشان میدهد، متن معیار این گزاره در میان اهلسنت، در ضمنِ گزارشی از نبرد موته مطرح شده و در میان روایات شیعه که پیامبر(ص) و امامان(ع) را به عنوان نخستین این امت و مسیح(ع) را آخرین آن به شمار آورده، در ضمنِ اندیشه امامت قابل ردیابی است. درعینحال این گزاره در کنار گزاره اقتدای مسیح(ع) به امام مهدی(ع) در آخرالزمان، قابل تبیین بوده و معنای درستی مییابد. در این میان، گزارشی که مهدی(ع) را در میانه این امت معرفی میکند، ساختگی به نظر میرسد.
براتی, حسین. (1404). مطالعه تطبیقی روایت «هلاکناپذیری امت؛ از پیامبر(ص) تا مسیح(ع)»؛ در گفتمان حدیثی فریقین. فصلنامه علمی علوم حدیث Ulum-i Hadth, (), -. doi: 10.22034/uh.2025.51928.3598
MLA
حسین براتی. "مطالعه تطبیقی روایت «هلاکناپذیری امت؛ از پیامبر(ص) تا مسیح(ع)»؛ در گفتمان حدیثی فریقین". فصلنامه علمی علوم حدیث Ulum-i Hadth, , , 1404, -. doi: 10.22034/uh.2025.51928.3598
HARVARD
براتی, حسین. (1404). 'مطالعه تطبیقی روایت «هلاکناپذیری امت؛ از پیامبر(ص) تا مسیح(ع)»؛ در گفتمان حدیثی فریقین', فصلنامه علمی علوم حدیث Ulum-i Hadth, (), pp. -. doi: 10.22034/uh.2025.51928.3598
VANCOUVER
براتی, حسین. مطالعه تطبیقی روایت «هلاکناپذیری امت؛ از پیامبر(ص) تا مسیح(ع)»؛ در گفتمان حدیثی فریقین. فصلنامه علمی علوم حدیث Ulum-i Hadth, 1404; (): -. doi: 10.22034/uh.2025.51928.3598
)