حدیث طیر، به عنوان یکی از روایات مهم فضائل حضرت علی(ع)، همواره مورد توجه محققان شیعه و سنی قرار داشته است. شمسالدین ذهبی، از چهرههای مهم اهل سنت، در آثار متعددی به این حدیث پرداخته و مواضع متفاوتی را در قبال آن اتخاذ نموده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل سیر تحول دیدگاه ذهبی پیرامون حدیث طیر، با تکیه بر تطورات نظری وی در آثار گوناگون، انجام شده است. بدین منظور، مجموعه ای از آثار ایشان، در شش مرحله مورد بررسی قرار گرفته و مراحل دگرگونی فکری او در خصوص حدیث طیر تبیین گردیده است. یافتههای این پژوهش نشان میدهد که ذهبی در آثار اولیه خود، نظیر “موضوعات المستدرک”، آن را موضوع و در آثار بعدی، مانند “میزان الاعتدال”، با تضعیف راویان حدیث، آن را “منکر” تلقی کرده و نقل آن را دلیلی بر ضعف راوی قلمداد نموده است. با این حال، در مرحله بعد، در کتاب “تاریخ الاسلام”، به وجود طرق متعدد اذعان نموده و رویکردی معتدلتر را در پیش گرفته است. نهایتاً، در آثار متاخر خود، به ویژه “تذکرة الحفاظ”، بر وجود “اصل” برای این روایت تاکید کرده و دیدگاه نهایی خود را در این زمینه آشکار ساخته است.
)