آفت تصحیف در روایات و راهکارهای شناسایی آن

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه تهران

2 استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

بی تردید، احادیث گنجینه گرانسنگ در میان منابع معرفتی اندیشه اسلامی است. با توجه به آسیب‌پذیر بودن این احادیث؛ محدثان از دیر باز بر این باور بوده‌اند که استفاده از این گنجینه پربها، نیازمند طی مقدماتی است که یکی از آنها شناسایی آسیب‌هاست تا حدیث‌پژوه بتواند نسبت به زدودن پیامدهای نامطلوب آن در حوزه فهم حدیث اقدام نماید. «تصحیف» به معنای تغییر یافتن بخشی از حدیث به کلمه یا عبارت دیگر، یکی از این آفت‌های راه‌یافته در احادیث است که تشخیص و رفع پیامدهای آن پژوهشی را می‌طلبد. این نوشتار، با روش توصیفی ـ تحلیلی به هدف بیان راهکارهای شناسایی پدیده تصحیف در احادیث سامان یافته است. از آنجا که اندک تغییر در حروف و کلمات، فهم ما را از مقصود اصلی معصوم: با مشکل مواجه خواهد کرد و ما را در رسیدن به معنایی درست و مقبول ناکام می‌گذارد، توجه به پدیده تصحیف از اهمیت بسزایی برخوردار است. در این نوشتار به بررسی مفهوم تصحیف، انواع، عوامل و پیامدهای آن و در نهایت راهکارهای شناسایی روایات تصحیف شده و ضرورت تصحیح آن پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها