دانشجوی دکتری رشته کلام امامیه دانشگاه قرآن و حدیث، پردیس تهران
چکیده
میراث حدیثی شیعه، ریشه در مکتوبات اولیهای دارد که اصحاب ائمه: نگاشتهاند. این تألیفات در طی سالها، به عنوان منابع اصلی حدیث شیعه، نسل به نسل منتقل شده و به صاحبان کتب اربعه رسیده است. یکی از پرسشهای کلیدی در تاریخ حدیث امامیه، مسألۀ گسترۀ انتقال کتب اصحاب به محدثان بعدی است؛ به دیگر بیان، پرسش از این که آیا آثار آنان، با طرق متعدد به آیندگان منتقل شده یا با طریق واحد. مطابق اقوال محدثان و دانشمندان رجالی متقدم، شهرت و تعدد طرق کلی مکتوبات اصحاب امری ثابت بوده است، ولی با تدوین کتب اربعه و کنار رفتن نسبی کتب اصحاب، بسیاری از طرق انتقال آنها نیز به فراموشی سپرده شد و این مسأله در بین متأخرین به موضوعی اجتهادی تبدیل گردید. در این نوشتار، با بررسی و تطبیق طرق موجود در فهارس متقدم (فهرستهای نجاشی و شیخ طوسی)، تعدّد طرق انتقال کتب اصحاب در اکثریت موارد استنتاج شده است.