پژوهشی در انتساب چند اثر جدید الإنتشار به ابو محمّد حسن بن علی بن شعبة حرّانی، محدّث شناخته‌شدۀ شیعی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث؛ دانشگاه تهران

چکیده

ابومحمد حسن‌بن‌شعبة حرّانی، محدّث شیعی سدۀ چهارم هجری است که اطلاعات کمی دربارۀ وی وجود دارد. کهن‌ترین منبعی که از وی نام برده به سدۀ دهم هجری بازمی‌گردد. آشنایی بیشتر عالمان شیعی با وی بیش از همه مرهون دستیابی وجاده‌ای علامه مجلسی و شیخ حرّعاملی به کتاب مشهور تُحَف‌العقول اوست که به سبب تألیف همین اثر مورد تمجید عالمان متأخر امامی قرار گرفته است. در میان میراث مکتوب مذهب نُصیریه علاوه بر این دو کتاب، چند اثر منسوب دیگر نیز از ابن‌شعبة در دست است: حقائق‌أسرارالدین، رسالة موضحة و مسائل. این آثار کاملاً در فضای فکری نُصیریه تألیف شده و به لحاظ سبک نگارش با تحف العقول فاصله دارند. در صورت اثبات درستی انتساب این آثار به ابن شعبة، بخش قابل توجهی از اطلاعات ما دربارۀ او اصلاح و حتی تکمیل می‌شود. این مقاله تلاش دارد تا با پیگیری شواهد مختلف، انتساب این آثار به ابن شعبة را بررسی نماید.

کلیدواژه‌ها