در توصیف مؤمن روایاتی گوناگون در اشکالی متنوع وجود دارد که یکی از آنها تشبیه مؤمن به خامة الزرع است. هدف این پژوهش بررسی فقه‌الحدیثی این متون است. روش تحقیق کتاب‌خانه‌ای و از نوع تحلیل محتوا است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که این تشبیه یازده گزارش در منابع شیعی دارد که در سه موضوع متفاوت (ثبات ایمان، مواجهه با بلا و توانمندی مؤمن) صادر شده‌اند. به جز موضوع سوم، اعتبار احادیث موضوع اول و دوم بالا و مورد قبول است. مراد از این تشبیه نرمی و انعطاف‌پذیری مؤمن است، اما این ویژگی در موضوع ایمان و توانمندی، به معنای سست‌عنصری و صفتی منفی، و در بلاها به معنای پذیرش و تسلیم هوشمندانه و صفتی مثبت است. نتیجه پژوهش در حوزه فقه‌الحدیث این که یک تمثیل ممکن است در دو کاربست متفاوت، معنایی متضاد داشته باشد، و در حوزه عملی این که ویژگی انعطاف و سرسختی در انسان را باید مدیریت کرد.
الإتقان فی علوم القرآن، جلال الدین سیوطى، بیروت: دار الکتاب العربی، 1421ق.
الاختصاص، منسوب به أبی عبداللّه محمّد بن محمّد بن نعمان عکبری بغدادی معروف به شیخ مفید، تحقیق: علی اکبر غفّاری، قم: مؤسّسة النشر الإسلامی، چاپ چهارم، 1414ق.
از قرآن بیشتر بدانیم، مهدی خسروی سرشکی، قم: انتشارات دارالحدیث، 1395ش.
امثال القرآن، علی اصغر حکمت، تهران: بنیاد قرآن، چاپ دوم، 1361ش.
تاج العروس من جواهر القاموس، زبیدی(م1205ق)، به کوشش: علی شیری، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر، 1414ق.
تاریخ مدینة دمشق، «ترجمة الإمام الحسن7»، ابن عساکر دمشقی، تحقیق: محمّد باقر محمودی، بیروت: مؤسسة المحمودی، چاپ اول، 1413ق.
تحف العقول، حسن بن علی حَرّانی (ابن شُعبة) (م381ق)، تحقیق: علی اکبر غفّاری، قم: مؤسّسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرّسین، چاپ دوم، 1404ق.
التمحیص، محمّد بن همام اسکافی (م336 ق)، قم: مدرسة الإمام المهدی(عج)، چاپ اوّل، 1404ق.
تهذیب الأحکام، محمّد بن حسن طوسی (م460ق)، بیروت: دارالتعارف، چاپ اوّل، 1401ق.
تهذیب اللغة، محمّد بن احمد ازهرى (م370 ق)، تحقیق: عبد السلام محمّد هارون، تصحیح: محمّدعلى النجّار، بیروت: دار الصادق.
جامع الأخبار(شعیری) الأخبار (معارج الیقین فی أصول الدین)، محمّد بن محمّد سبزواری (ق ۷ق)، تحقیق: علاء آل جعفر، قم: مؤسسة آل البیت: لإحیاء التراث، چاپ اوّل، 1۴1۴ق.
الجعفریات (الأشعثیات)، أبو الحسن محمّد بن محمّد بن اشعث کوفی، تهران: مکتبة نینوى، طُبع فی ضمن قرب الإسناد.
حکمت نامه پیامبر اعظم9، محمد محمدی ری شهری با همکاری جمعی از پژوهشگران، قم: دارالحدیث، ۱۳۸۶ش.
الخصال، أبو جعفر محمّد بن على بن بابویه (م 381ق) تحقیق: على اکبر غفّارى، قم: انتشارات جامعه مدرسین، 1403ق/1362ش.
دانشنامه قرآن و حدیث، محمّد محمّدی ری‌شهری و دیگران، قم: دار الحدیث، 1432ق/1390ق.
دعائم الإسلام، أبو حنیفة نعمان تمیمی مغربی، قاهره: دار المعارف، 1389ق.
روش فهم حدیث، عبدالهادى مسعودى، تهران: سمت، دانشکده علوم حدیث، 1384ش.
روضةالواعظین، محمد بن حسن بن علی فتّال نیشابوری (م508ق)، تحقیق: حسین الأعلمی، بیروت: مؤسّسة الأعلمی، چاپ اوّل، 1406ق.
الزهد، لابن المبارک، أبو عبد الرحمن عبد اللّه بن مبارک حنظلی مروزی (م181ق)، تحقیق: حبیب الرحمن الأعظمی، بیروت: دار الکتب العلمیة، 1386ق.
شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الأطهار:، قاضی ابو حنیفة نعمان بن محمّد تمیمی مغربی، تحقیق: سید محمّد حسینی جلالی، قم: مؤسّسة النشر الإسلامی، چاپ اوّل، 1412ق.
شرح الکافی-الأصول و الروضة، ملاصالح مازندرانی، تصحیح: علی اکبر غفاری، تهران: المکتبة الاسلامیة للنشر و التوزیع، 1342ش/1382ق.
الصحاح (تاج اللغة وصحاح العربیة)، إسماعیل بن حمّاد الجوهری (م398 ق)، تحقیق: أحمد بن عبد الغفور عطّار، بیروت: دار العلم للملایین، چاپ چهارم، 1410ق.
علل الشرایع، ابو جعفر محمّد بن علی بن حسین بن بابویه قمّی معروف به شیخ صدوق (م381 ق)، بیروت: دارإحیاء التراث، چاپ اول، 1408ق.
العین، خلیل بن احمد فراهیدی (م175ق)، تحقیق: مهدی مخزومی، قم: دار الهجرة، چاپ اوّل، 1409ق.
غررالحکم، عبدالواحد آمدی تمیمی (م550ق)، تحقیق: میر سید جلال الدین محدّث ارموی، تهران: دانشگاه تهران، چاپ سوم، 1360ش.
فقه الحدیث3، عباس پسندیده، قم: دارالحدیث، چاپ اول، 1398ش.
الکافی، محمد بن یعقوب کلینى، قم: مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، سازمان چاپ و نشر، 1387ش/1430ق.
لسان العرب، ابن منظور محمد بن مکرم، بیروت، بینا، چاپ سوم، 1414ق،
مثلهای آسمانی، علی اسعدی، قم: انتشارات دار الحدیث، چاپ اول، 1383ش.
مجمع البحرین، فخر الدین طریحى، تحقیق: قسم الدراسات الاسلامیه، قم: مؤسسه بعثت، چاپ اوّل، 1414ق.
المحاسن، أبو جعفر احمد بن محمّد بن خالد برقی (م280ق)، تحقیق: سید جلال الدین حسینى، تهران: دار الکتب الاسلامیه، سید مهدی رجائی، قم: المجمع العالمی لأهل البیت:، چاپ اوّل، 1413ق.
المحیط فی اللغة، صاحب بن عبّاد طالقانی (م385ق)، تحقیق: محمّد حسن آل یاسین، بیروت: عالم الکتب، چاپ اوّل، 1414ق.
مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، محمّدباقر مجلسی (م1111 ق)، تحقیق: سید هاشم رسولی محلاّتی، طهران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ سوم، 1370ش.
مستدرک الوسائل، میرزا حسین نوری، تحقیق: مؤسّسة آل البیت:، قم: مؤسّسة آل البیت:، چاپ اوّل، 1407ق.
مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، على بن حسن طَبْرِسى، تحقیق: مهدى هوشمند، قم: دار الحدیث، چاپ اوّل، 1418ق.
المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، أبو العبّاس احمد بن محمّد بن علی فیومی رافعی (م770 ق)، قم: مؤسّسة دار الهجرة، چاپ دوم، 1414ق.
معجم مقاییس اللغة، ابن فارس(م395ق)، قم: مکتبة الاعلام الاسلامی، 1404ق.
المناقب، موفّق بن احمد بکری مکی حنفی خوارزمی (م568ق) تحقیق: مالک محمودی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، چاپ دوم، 1414ق.
منطق فهم حدیث، سیدمحمّدکاظم طباطبایی، قم: مؤسّسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۹۰ش.
میزان الحکمة، محمّد محمّدی ری‌شهری، ترجمه: حمیدرضا شیخی، قم: دار الحدیث، چاپ دوم، ۱۳۷۷ش.
النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، مبارک بن مبارک جَزَری (ابن اثیر) (م606ق)، تحقیق: طاهر احمد الزاوی، قم: مؤسسة إسماعیلیان، چاپ چهارم، 1367ش.
نهج البلاغه، محمّد بن حسین موسوی (شریف رضی) (م406ق)، تصحیح: محمّد عبده، بیروت: مؤسسة الأعلمی.
«الگوی نظری مداخله "انعطاف-نفوذناپذیری" در خانواده درمانگری سیستمی معنوی برای مدیریت مرزهای خانواده بر اساس حدیث "العزیزة"» فصلنامه علوم حدیث، بهار 1397، ش 87.
)