روش متقی هندی در نقل احادیث امامان شیعه (مورد مطالعه، برخی از موضوعات کلامی اعتقادی)‏

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه اصفهان

2 استاددانشگاه اصفهان

چکیده

جامع روایی کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال تألیف متقی هندی، از محدثان اهل‏سنت قرون نهم و دهم هجری، است. این کتاب در بردارنده بیش از سه هزار حدیث از امامان شیعه در موضوعات گوناگونی مانند احکام، اخلاق، علوم قرآنی و اعتقادات است.
مقاله حاضر برای بررسی روایات اعتقادی امامان شیعه در این جامع روایی، به تأمل در پاره‏‏ای از موضوعات مطرح در آن از قبیل شفاعت، خلافت، مباهله و... پرداخته و در پایان باورمند گردیده است که روش متقی هندی در تدوین و بهره‏‏مندی از این دست از روایات، ناظر بر گزینش، چینش و تقطیع آن‏‏هاست. تقویت مبانی اعتقادی و مذهبی و کتمان پاره‏‏ای از وقایع تاریخی حساس و مهم، محدث را به اتخاذ چنین روش‏‏های حدیثی سوق داده است. نقل احادیث ضعیف السند، استفاده از منابع نه چندان معتبر و...‏ انتقاداتی است که به روش حدیثی متقی وارد است.

کلیدواژه‌ها


  1. أسد الغابة فی معرفة الصحابه، ابن اثیر علی بن أبی الکرم، تحقیق: علی محمد معوض، بیروت: دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1415ق.
  2. اصول الفقه، محمدرضا مظفر، بیروت: درالتعارف، بی‏چا، 1405ق.
  3. الاغتباط بمن رمی من الرواة بالاختلاط، برهان الدین الحلبی، قاهرة: دارالحدیث، چاپ اول، 1988م.‏‏
  4. الامامه و السیاسه، ابن قتیبه دینوری، تحقیق الزینی، بی‏جا، بی‏تا.‏
  5. أنوار التنزیل و أسرار التأویل، عبدالله بن عمر بیضاوی، بیروت: دارالاحیاء التراث، چاپ اول، 1418ق.
  6. الأوائل، أبوهلال الحسن بن عبد الله العسکری، طنطا: دارالبشیر، چاپ اول، 1408ق.
  7. بحار الأنوار، محمد باقر مجلسی، بیروت: دارالاحیاء التراث، چاپ دوم، 1403ق.‏
  8. البدایه و النهایه، إسماعیل بن عمر بن کثیر، بیروت: مکتبة المعارف‏، بی‏جا، بی‏تا.
  9. تاریخ بغداد، خطیب البغدادی، قاهره، بی‏نا، چاپ اول، 1350ق.‏‏
  10. تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، شمس الدین الذهبی، بیروت: دارالکتاب العربی، چاپ اول، 1407ق.
  11. تاریخ الرسل و الملوک، ابوجعفر طبری، بیروت: دارالتراث، چاپ دوم، 1387ق.‏
  12. تاریخ مدینة دمشق، ابو القاسم علی بن الحسن، تحقیق: محب الدین عمر، بیروت: دارالفکر، بی‏چا، 1995م.
  13. تأویل مختلف الحدیث، عبدالله بن قتیبه دینوری، بیروت: دارالجیل، 1393ق.
  14. التبیین لأسماء المدلسین، أبو الوفا إبراهیم بن محمد، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1406ق.
  15. تفسیر القرآن العظیم، اسماعیل بن عمرو بن کثیر دمشقی، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1419ق.‏
  16. تفسیر القرآن العظیم، عبدالرحمن ابن ابی حاتم، تحقیق: اسعد محمد الطیب، عربستان: کتابخانه نزار مصطفى، چاپ سوم، 1419ق.
  17. الجامع الصحیح،‏ محمد بن اسماعیل بخاری، بیروت: دار ابن کثیر، چاپ سوم، 1407ق.
  18. الجامع الصحیح، مسلم بن الحجاج النیشابوری، بیروت: دارالجیل، بی‏چا، بی‏تا.
  19. الجرح و التعدیل، عبد الرحمن بن أبی حاتم، بیروت: دارالاحیاء التراث، چاپ اول، 1271ق.‏‏
  20. روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، سید محمود آلوسى، بیروت: دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1415ق.
  21. سنن الترمذی، محمد بن عیسى الترمذی، بیروت: نشر دارالاحیاء التراث، بی‏چا، بی‏تا.‏‏
  22. السنن الکبرى، احمد بن الحسین بیهقی، تحقیق: محمد عبدالقادر، مکه: نشرمکتبة دارالباز، بی‏چا، 1414ق.
  23. السنه، أبو بکر بن أبی عاصم، بیروت: المکتب الإسلامی، چاپ اول، 1400ق.
  24. سیر أعلام النبلاء، شمس الدین الذهبی، بیروت: مؤسسه الرساله، چاپ سوم، ۱۴۰۵ق.
  25. شرح نهج البلاغه، ابوحامد ابن ابی الحدید، بیروت: دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1418ق.
  26. الشریعه، محمد بن الحسین الآجُرِّیُّ البغدادی، ریاض: دارالوطن، چاپ دوم، 1420ق.
  27. صحیح ابن حبان، محمد بن حبان، بیروت: مؤسسه الرساله، چاپ دوم، 1414ق.
  28. الضعفاء و المتروکین، عبدالرحمان بن علی الجوزی، تحقیق: عبد الله القاضی، بیروت: دارالکتب العلمیه، 1406ق.
  29. الضعفاء و المتروکین، أحمد بن شعیب النسائی، تحقیق: محمود ابراهیم، حلب: دارالوعی، چاپ اول، 1369ق.
  30. الطبقات الکبرى، محمد بن سعد، بیروت: دار صادر، بی‏چا، بی‏تا.‏
  31. العلل المتناهیه، جمال الدین الجوزی، فیصل آباد: إدارة العلوم الأثریة، چاپ دوم، 1401ق.‏
  32. علوم الحدیث (مقدمه ابن صلاح)، ابن صلاح عثمان بن عبدالرحمان، به کوشش: نور الدین عتر، بیروت: دارالفکر المعاصر، 1397ق.‏
  33. فتح المنعم شرح صحیح مسلم، دکتر موسى شاهین، بی‏جا، دارالشروق، چاپ اول، 1423ق.
  34. الکاشف فی معرفة من له روایة فی الکتب الستة، شمس الدین الذهبی، تحقیق: محمد عوامه، دارالقبلة، چاپ اول، 1413ق.‏
  35. الکامل فی التاریخ، ابن اثیر جزری، تحقیق: عمر عبد السلام،‏ بیروت: دارالکتاب العربی، چاپ اول، 1417ق.
  36. الکامل فی ضعفاء الرجال، أبو أحمد بن عدی الجرجانی، تحقیق: عادل أحمد عبدالموجود، بیروت: الکتب العلمیة، چاپ اول، 1418ق.
  37. کنز العمال فی سنن الأقوال و الأفعال، علی بن حسام الدین الهندی، تحقیق: بکری حیانی صفوة السقا، بیروت: مؤسسة الرسالة، چاپ پنجم، 1401ق.
  38. لسان العرب، محمد بن مکرم بن منظور، بیروت: دار صادر، چاپ سوم، بی‏تا.
  39. لسان المیزان، أحمد بن علی بن حجر عسقلانی، تحقیق: عبد الفتاح أبو غدة، مکتب المطبوعات الاسلامیه، بی‏چا، بی‏تا.
  40. المجالسه و الجواهرالعلم، أحمد بن مروان دینوری، بیروت: دار ابن حزم، بی‏چا، 1419ق.
  41. المجروحین، أبو حاتم محمد بن حبان،‏ تحقیق: محمود إبراهیم، حلب: دارالوعی، بی‏چا، بی‏تا.
  42. مجمع الزوائد و منبع الفوائد، نور الدین هیثمی، بیروت: دارالفکر، بی‏چا، 1412ق.‏
  43. مرآه الزمان فی تواریخ الاعیان، شمس الدین یوسف، دمشقک دارالرسالة العالمیه، چاپ اول، 1434ق.
  44. المستدرک على الصحیحین، محمد بن عبد الله النیشابوری، تحقیق: مصطفى عبد القادر، بیروت: دارالکتب العلمیه، چاپ اول، 1411ق.
  45. مسند احمد، أحمد بن محمد بن حنبل، تحقیق: شعیب الأرنؤوط - عادل مرشد، بیروت: موسسه الرساله، چاپ اول، بی‏تا.
  46. مسند الشامیین، سلیمان بن أحمد الطبرانی، تحقیق حمدی بن عبدالمجید، بیروت: مؤسسة الرساله، چاپ اول، 1405ق.
  47. المصنف، عبد الرزاق الصنعانی، بیروت: المکتب الإسلامی چاپ دوم، 1403ق.
  48. المعارف، عبد الله بن مسلم بن قتیبة الدینوری، تحقیق: ثروت عکاشة، قاهره: الهیئة المصریة، چاپ دوم،1992م.
  49. المعجم الاوسط، سلیمان بن أحمد بن أیوب طبرانی، تحقیق: عبد المحسن بن إبراهیم، قاهره:‏ نشر دارالحرمین، بی‏چا، بی‏تا.‏
  50. المعجم الکبیر، سلیمان بن احمد الطبرانی، تحقیق: حمدی بن عبد المجید، بی‏جا، چاپ دوم، بی‏تا.
  51. المعرفة و التاریخ، یعقوب بن سفیان‏ الفسوی، تحقیق: أکرم ضیاء العمری، بیروت: مؤسسة الرسالة، چاپ دوم، 1401ق.‏
  52. معرفه الثقات، أحمد بن عبد الله العجلی، بی‏نا، بی‏جا، بی‏تا.
  53. مفاتیح الغیب، فخرالدین رازى، بیروت: دارالاحیاء التراث، چاپ سوم، 1420ق.‏‏
  54. میزان الاعتدال فی نقد الرجال، شمس الدین ذهبی، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت: دارالمعرفة، چاپ اول، 1382ق.
  55. نزهة الخواطر و بهجة المسامع، عبد الحی بن فخر الدین الحسنی، بیروت: دار ابن حزم، چاپ اول، 1420.
  56. النور السافر عن أخبار القرن العاشر، محی الدین العَیْدروس، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ اول، 1405.
  57. نهج البلاغه، محمد بن حسین شریف رضی، شرح: صبحی صالح، قم: نشر هجرت‏، چاپ اول، 1414ق.
  58. هدی الساری (مقدمه فتح الباری)، احمد بن علی عسقلانی، تحقیق: عبدالقادر شیبه احمد، ریاض: نشرکتابخانه ملک فهد، چاپ اول، 1421ق
  59. ینابیع الموده، سلیمان قندوزی، بیروت: مؤسسه العلمی، 1418ق.

«روایات اهل‏بیت: در منابع اهل‏سنت»، نوروز امینی، علوم حدیث، شماره اول، سال سیزدهم.